خارج شدن ايران از سازمان سنتو (1357 ش)
تاریخ وقوع: 20 اسفند
خارج شدن ايران از سازمان سنتو (1357 ش)
با توجه به اهميت استراتژيك ايران و نياز مبرم اروپا و آمريكا به منابع عظيم انرژي طبيعي ايران همچون نفت و گاز، غرب درصدد برآمد كه به هر طريق ممكن، ايران را از جمله متحدان خود سازد. از اين رو، پيمان نظامي بغداد در سال 1333 ش ميان عراق، تركيه و انگلستان منعقد شد. چند ماه بعد ايران و پاكستان نيز به اين پيمان پيوستند و نام آن به سازمان پيمان مركزي يا سنتو تغيير يافت، ضمن آنكه آمريكا نيز به عنوان عضو ناظر در اين پيمان حضور داشت. هرچند امضاي اين پيمان با مخالفتهاي شديدي در ايران مواجه گرديد ولي دولت به اعتراضات مردمي توجهي نكرد و پيمان سنتو را به رسميت شناخت. پيمان سنتو حلقه مياني پيمان ناتو در اروپا و پيمان سيتو در شرق آسيا بود و همكاريهاي اقتصادي، سياسي، نظامي و اطلاعاتي را در برميگرفت. اين زنجيره از پيمانهاي نظامي، در واقع بخشي از محاصره اتحاد جماهير شوروي و اقمار آن را تشكيل ميدادند كه توسط آمريكا برنامه ريزي شده بود. در اين ميان آمريكا به بهانه اجراي مفاد اين قرارداد، توانسته بود با گسيل نظاميان خود به داخل نيروهاي مسلح ايران،كشورمان را به پايگاه ديدباني در جهت اهداف خود تبديل كند. اما در پي كودتاي نظامي عبدالكريم قاسم در عراق در سال 1337ش، اين كشور از پيمان سنتو خارج شد. پاكستان نيز در اعتراض به عدم حمايت اعضاي سنتو از اين كشور در مقابل هند، اين پيمان را ترك كرد و سرانجام با سرنگوني رژيم شاه و خروج ايران از پيمان سنتو، اين پيمان عملاً از هم پاشيد. قبل از انحلال پيمان سنتو، در سال 1354، در پي سرنگوني رژيم ويتنام جنوبي، پيمان سيتو نيز منحل شده بود. با اين وصف، حلقه محاصره آمريكا به دور شوروي در آسيا، عملاً در اواخر دهه 1350ش از بين رفت. پس از پيروزي شكوهمند انقلاب اسلامي و خروج جمهوري اسلامي ايران از اين پيمان استعماري، رشته هاي آن از هم گسيخت و به جاي آن، سازمان همكاريهاي اقتصادي "اكو" در راستاي منافع كشورهاي منطقه پا گرفت.