سلامت دندان در معارف اسلام
تاریخ وقوع: روز دندانپزشكىيكى از اساسى ترين نيازهاى هر فرد برخوردارى از تغذيه سالم است تا بتواند با رفع نيازهاى بدن فردى فعال در جامعه باشد.بدين منظور انسان بايد بتواند در اولين مرحله مواد خوراكى را داخل دهان توسط دندانها تغيير شكل دهد تا دستگاه گوارش قادر به هضم و جذب آنها باشد؛ بنابراين داشتن دندان سالم يك امر مهم و حياتى است .
سلامت دندانها بستگى به حفظ و مراقبت صحيح از آنها دارد و در اجراى اين مهم بايد همواره به متخصصان و پزشكان مربوطه مراجعه كرد تا در صورت بروز مشكل قبل از اينكه كاملا دندان فاسد گردد و از بين برود، پيشگيرى لازم معمول شده باشد. افزون بر اين دندآنها در زيبايى انسان نيز نقش مهمى دارند و سلامت آنها بر زيبايى افراد مى افزايد؛ بنابراين ضرورت دارد كه انسانها همواره وضعيت دندانهاى خود را تحت نظر داشته باشد.
به منظور گسترش و پيشرفت خدمات درمانى و بهداشتى دهان و دندان در در مناطق محروم كشور و روستاها در 23 فروردين 1360 مجلس شوراى اسلامى قانون تربيت بهداشتكاران دهان و دندان را تصويب كرد، و وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشكى را موظف نمود كه از ميان ديپلمه هاى هر شهرستان داوطلبانى را براى تربيت در اين دوره جذب كند و پس از دادن آموزشهاى لازم با مدرك فوق ديپلم ، آنان را در مناطق محروم به خدمت گمارد؛ تا از اين طريق ضمن ارائه خدمات اوليه بتوانند از شيوع بيماريهاى دهان و دندان جلوگيرى نموده و اصل پيشگيرى را مورد نظر قرار دهند.
هياءت وزيران نيز به منظور گسترش خدمات درمانى و بهداشتى ، در جلسه خود به تاريخ 4 دى 1362، پيشنهاد جامعه اسلامى دندانپزشكان را مبنى بر نامگذارى 23 فروردين به عنوان روز دندانپزشكى به تصويب رسانيد و از آن تاريخ اين روز به عنوان روز دندانپزشكى نامگذارى شد.
قانون تربيت بهداشت كار دهان و دندان :
اين قانون مشتمل بر يك ماده واحده و نه تبصره مى باشد، كه در جلسه روز يكشنبه 23 فروردين 1360 به تصويب مجلس شوراى اسلامى رسيده و شوراى نگهبان نيز آن را تاءييد كرده است .
ماده واحده : به منظور گسترش و پيشرفت خدمات درمانى و بهداشتى دهان و دندان در مناطق محروم و روستاها، وزارت بهدارى تربيت بهداشتكاران مربوط را عهده دار و پس از تعليم به نقاط مذكور اعزام مى دارد.
تبصره 1- حداقل مدارك تحصيلى لازم براى داوطلبين ديپلم متوسطه مى باشد.
تبصره 2 - براى نقاط محروم هر استان متناسب با جمعيت و وسعت جغرافيايى و درجه محروميت سهميه اى تعيين مى شود.
تبصره 3 - داوطبين از بين واجدين شرايط محلى با در نظر گرفتن سهميه استانى بعد از گذرانيدن امتحان انتخاب خواهند شد و پس از استخدام در حوزه خود مشغول خدمت مى شوند.
تبصره 4 - ضوابط آموزشى مشتركا توسط وزارتخانه هاى بهدارى و آموزش عالى تيه و مدرك تحصيلى افراد مذكور فوق ديپلم خواهد بود.
تبصره 5 - پنج سال اوليه بعد از فراغت از تحصيل افراد مذكور منحصرا در اختيار وزارت بهدارى بوده و وزارتخانه مزبور مكلف به استخدام مشاراليهم در نقاط محروم و كمتر از ده هزار نفر به تحصيل آيين نامه خواهد بود.
تبصره 6 - اين گونه افراد به هيچ عنوان حق اشغال به طور آزاد در امور دندانپزشكى و حرف وابسته را ندارند.
تبصره 7 - وزارت بهدارى مكلف است ظرف مدت 3 ماه از تاريخ تصويب اين ماده واحده آيين نامه لازم را تهيه و به مورد اجرا گذارد.
تبصره 8 - پس از مدت 6 سال كار در روستاهاى تعيين شده ، اين افراد با شركت در امتحان مخصوصى مى توانند به تحصيلات خود تا اخذ درجه دكتراى دندانپزشكى ادامه بدهند.
تبصره 9- دولت مكلف است هزينه لازم جهت اجراى اين طرح را از محل اعتبارات آموزشى وزارت بهدارى كه در بودجه سال 1360 پيش بينى خواهد نمود تامين نمايد.
سلامت دندانها بستگى به حفظ و مراقبت صحيح از آنها دارد و در اجراى اين مهم بايد همواره به متخصصان و پزشكان مربوطه مراجعه كرد تا در صورت بروز مشكل قبل از اينكه كاملا دندان فاسد گردد و از بين برود، پيشگيرى لازم معمول شده باشد. افزون بر اين دندآنها در زيبايى انسان نيز نقش مهمى دارند و سلامت آنها بر زيبايى افراد مى افزايد؛ بنابراين ضرورت دارد كه انسانها همواره وضعيت دندانهاى خود را تحت نظر داشته باشد.
به منظور گسترش و پيشرفت خدمات درمانى و بهداشتى دهان و دندان در در مناطق محروم كشور و روستاها در 23 فروردين 1360 مجلس شوراى اسلامى قانون تربيت بهداشتكاران دهان و دندان را تصويب كرد، و وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشكى را موظف نمود كه از ميان ديپلمه هاى هر شهرستان داوطلبانى را براى تربيت در اين دوره جذب كند و پس از دادن آموزشهاى لازم با مدرك فوق ديپلم ، آنان را در مناطق محروم به خدمت گمارد؛ تا از اين طريق ضمن ارائه خدمات اوليه بتوانند از شيوع بيماريهاى دهان و دندان جلوگيرى نموده و اصل پيشگيرى را مورد نظر قرار دهند.
هياءت وزيران نيز به منظور گسترش خدمات درمانى و بهداشتى ، در جلسه خود به تاريخ 4 دى 1362، پيشنهاد جامعه اسلامى دندانپزشكان را مبنى بر نامگذارى 23 فروردين به عنوان روز دندانپزشكى به تصويب رسانيد و از آن تاريخ اين روز به عنوان روز دندانپزشكى نامگذارى شد.
قانون تربيت بهداشت كار دهان و دندان :
اين قانون مشتمل بر يك ماده واحده و نه تبصره مى باشد، كه در جلسه روز يكشنبه 23 فروردين 1360 به تصويب مجلس شوراى اسلامى رسيده و شوراى نگهبان نيز آن را تاءييد كرده است .
ماده واحده : به منظور گسترش و پيشرفت خدمات درمانى و بهداشتى دهان و دندان در مناطق محروم و روستاها، وزارت بهدارى تربيت بهداشتكاران مربوط را عهده دار و پس از تعليم به نقاط مذكور اعزام مى دارد.
تبصره 1- حداقل مدارك تحصيلى لازم براى داوطلبين ديپلم متوسطه مى باشد.
تبصره 2 - براى نقاط محروم هر استان متناسب با جمعيت و وسعت جغرافيايى و درجه محروميت سهميه اى تعيين مى شود.
تبصره 3 - داوطبين از بين واجدين شرايط محلى با در نظر گرفتن سهميه استانى بعد از گذرانيدن امتحان انتخاب خواهند شد و پس از استخدام در حوزه خود مشغول خدمت مى شوند.
تبصره 4 - ضوابط آموزشى مشتركا توسط وزارتخانه هاى بهدارى و آموزش عالى تيه و مدرك تحصيلى افراد مذكور فوق ديپلم خواهد بود.
تبصره 5 - پنج سال اوليه بعد از فراغت از تحصيل افراد مذكور منحصرا در اختيار وزارت بهدارى بوده و وزارتخانه مزبور مكلف به استخدام مشاراليهم در نقاط محروم و كمتر از ده هزار نفر به تحصيل آيين نامه خواهد بود.
تبصره 6 - اين گونه افراد به هيچ عنوان حق اشغال به طور آزاد در امور دندانپزشكى و حرف وابسته را ندارند.
تبصره 7 - وزارت بهدارى مكلف است ظرف مدت 3 ماه از تاريخ تصويب اين ماده واحده آيين نامه لازم را تهيه و به مورد اجرا گذارد.
تبصره 8 - پس از مدت 6 سال كار در روستاهاى تعيين شده ، اين افراد با شركت در امتحان مخصوصى مى توانند به تحصيلات خود تا اخذ درجه دكتراى دندانپزشكى ادامه بدهند.
تبصره 9- دولت مكلف است هزينه لازم جهت اجراى اين طرح را از محل اعتبارات آموزشى وزارت بهدارى كه در بودجه سال 1360 پيش بينى خواهد نمود تامين نمايد.
پيشگيرى مهمترين عامل حفظ سلامت دندانها
دهان و دندان مى توانند بهترين و راحت ترين راه براى تاءمين سلامتى افراد جامعه باشند. مطالعات انجام گرفته نشان مى دهد كه پوسيدگى ، شايع ترين بيمارى دندان است كه با آموزش لازم و كافى مى توان از تخريب بيشتر دندان جلوگيرى كرد. البته لازمه اين كار همكارى بين بيمار و دندانپزشك مى باشد تا به طور مرتب و منظم در برنامه هاى آموزش روشهاى پيشگيرى فعاليت داشته باشند.
دهان و دندان مى توانند بهترين و راحت ترين راه براى تاءمين سلامتى افراد جامعه باشند. مطالعات انجام گرفته نشان مى دهد كه پوسيدگى ، شايع ترين بيمارى دندان است كه با آموزش لازم و كافى مى توان از تخريب بيشتر دندان جلوگيرى كرد. البته لازمه اين كار همكارى بين بيمار و دندانپزشك مى باشد تا به طور مرتب و منظم در برنامه هاى آموزش روشهاى پيشگيرى فعاليت داشته باشند.
پيشگيرى را مى توان از دو جنبه مورد بررسى قرار داد:
1 - پيشگيرى انفرادى : در اين روش مى توان افراد را به مصرف كمتر مواد قندى بويژه مواد چسبنده قندى كه رابطه مستقيمى با پوسيدگى دندان دارند و مسواك زدن صحيح و منظم و تميز نگه داشتن و مراجعه مرتب به دندانپزشك تشويق كرد تا از بروز ضايعات دندانى جلوگيرى شود.
2 - پيشگيرى در رابطه با كل جامعه : در اين روش مى توان با تدبيرى كل افراد جامعه را از پوسيدگى و خرابى دندان مصون نگه داشت كه استفاده از فلورايد در آب آشاميدنى نمونه آب مى باشد اين روش از طرف سازمان بهداشت جهانى توصيه شده است كه با افزودن اين ماده به آب آشاميدنى مى توان بدون اينكه دخالت مستقيم داشته باشند اقدام به پيشگيرى كرد.
1 - پيشگيرى انفرادى : در اين روش مى توان افراد را به مصرف كمتر مواد قندى بويژه مواد چسبنده قندى كه رابطه مستقيمى با پوسيدگى دندان دارند و مسواك زدن صحيح و منظم و تميز نگه داشتن و مراجعه مرتب به دندانپزشك تشويق كرد تا از بروز ضايعات دندانى جلوگيرى شود.
2 - پيشگيرى در رابطه با كل جامعه : در اين روش مى توان با تدبيرى كل افراد جامعه را از پوسيدگى و خرابى دندان مصون نگه داشت كه استفاده از فلورايد در آب آشاميدنى نمونه آب مى باشد اين روش از طرف سازمان بهداشت جهانى توصيه شده است كه با افزودن اين ماده به آب آشاميدنى مى توان بدون اينكه دخالت مستقيم داشته باشند اقدام به پيشگيرى كرد.
بوى بد دهان :
بوى بد دهان يكى از مهمترين عوامل مى باشد كه بر شخصيت افراد و روابط اجتماعى ايشان تاءثير مى گذارد و ناشى از دو علت دهانى - دندانى و عمومى مى باشد:
1 - علل دهانى و دندانى : در اين مورد ممكن است عواملى مانند عدم رعايت بهداشت دهان و دندان و استفاده نا مرتب از مسواك ، وجود دندانهاى پوسيده ، ورم لثه ها و مخاط دهان ، وجود ترشحات چركى در دهان (پيوره )، وجود دندانهاى مصنوعى ، پركردگيهاى بد و جرم دندان باعث بوى بد دهان شوند كه بر طرف ساختن هر كدام از اين علل مى تواند به رفع آن كمك كند.
2 - علل عمومى : بيماريهايى مانند التهاب لوزه ها و سينوسها، بيمارهاى ربوى و معده ، مسموميتهاى غذايى و دارويى و مصرف مواد بودار( سير و پياز) از علل عمومى بوى بد دهان محسوب مى شوند كه با بهبود اين بيماريها و عدم مصرف مواد بودار، بوى بد دهان برطرف مى شود.
بوى بد دهان يكى از مهمترين عوامل مى باشد كه بر شخصيت افراد و روابط اجتماعى ايشان تاءثير مى گذارد و ناشى از دو علت دهانى - دندانى و عمومى مى باشد:
1 - علل دهانى و دندانى : در اين مورد ممكن است عواملى مانند عدم رعايت بهداشت دهان و دندان و استفاده نا مرتب از مسواك ، وجود دندانهاى پوسيده ، ورم لثه ها و مخاط دهان ، وجود ترشحات چركى در دهان (پيوره )، وجود دندانهاى مصنوعى ، پركردگيهاى بد و جرم دندان باعث بوى بد دهان شوند كه بر طرف ساختن هر كدام از اين علل مى تواند به رفع آن كمك كند.
2 - علل عمومى : بيماريهايى مانند التهاب لوزه ها و سينوسها، بيمارهاى ربوى و معده ، مسموميتهاى غذايى و دارويى و مصرف مواد بودار( سير و پياز) از علل عمومى بوى بد دهان محسوب مى شوند كه با بهبود اين بيماريها و عدم مصرف مواد بودار، بوى بد دهان برطرف مى شود.
فضيلت مسواك در اسلام :
مسواك زدن يكى از آداب مستحب و شرعى است و در بعضى مواقع خاص ، بر آن سفارش زيادى شده است . قبل از گرفتن وضو و در وقت قرائت قرآن مجيد و وقت سحر و قبل از نماز شب و از جانب پيامبر اسلام حضرت رسول اكرم صلى الله عليه وآله نيز سفارش زيادى به مسواك شده است . در حديثى از حضرت رسول اكرم صلى الله عليه وآله نقل شده كه فرمودند:
اين قدر جبرييل به من سفارش مسواك نمود كه بر دندانهاى خود ترسيدم و اگر به واسطه مشقت و سختى زياد نبودن مسواك را قبل از وضو و هر نماز بر امت واجب مى كردم
حضرت رسول اكرم صلى الله عليه وآله دائم آب وضو و مسواك خود را بر سربالين مبارك خود مى گذاشتند و قبل از هر نماز و وضو از مسواك استفاده مى كردند.
در حديث ديگرى حضرت امير المؤ منين على عليه السلام مى فرمايند كه ركعتان بالسواك افضل من سبعين ركعة بغير السواك يعنى دو ركعت نماز با مسواك برتر از هفتاد ركعت نماز مسواك مى باشد.
اهميت مسواك زدن و تميز نگه داشتن دهان و دندانها به قدرى سفارش شده كه حتى مستحب است كه اگر انسان قبل از وضو مسواك را فراموش كرد بعد از وضو به جا آورد و سه مرتبه آب را مضمضه كند.
در احاديثى ديگرى نيز حضرت رسول اكرم صلى الله عليه وآله و سلم بر اهميت مسواك سفارش نموده است كه عبارتند از:
1 - ان افواهكم طرق للقرآن فطيبوها بالسواك
دهانهاى شما محل عبور آيات الهى ، قرآن مجيد است آن را با مسواك زدن پاكيزه كنيد.
2 - ثلاث حق عل كل مسلم : الغسل يوم الجمعة و السواك و الطيب
سه چيز است كه بر هر فرد مسلمان لازم است : غسل جمعه ، مسواك زدن و استعمال بوى خوش
در حديث ديگرى از حضرت ابى عبدالله عليه السلام در اصول كافى جلد ششم در باب مسواك به شرح زير آمده است كه در مسواك دوازده خصلت است :
1) سنت رسول خداست .
2) پاكيزه كننده دهان است .
3) روشنى چشم را زياد مى كند.
4) خداى تعالى را راضى مى كند.
5) بلغم را مى برد.
6) حافظه را زياد مى كند.
7) دندانها را سفيد مى كند.
8) حسنات را مضاعف مى كند.
9) بثورات و جوشهايى را كه در بن دندان است از بين مى برد.
10) لثه ها را محكم مى كند.
11) اشتهاى به غذا را زياد مى كند.
12) ملائكه را خشنود و خوشحال مى كند.
با مطالعه اين احاديث انسان مى تواند به اهميت و ارزش مسواك و تميز نگه داشتن دندانها پى ببرد و جايگاه اين عمل را در اسلام پيدا كند و پى به اهميت سلامت افراد در جامعه اسلامى ببرد
مسواك زدن يكى از آداب مستحب و شرعى است و در بعضى مواقع خاص ، بر آن سفارش زيادى شده است . قبل از گرفتن وضو و در وقت قرائت قرآن مجيد و وقت سحر و قبل از نماز شب و از جانب پيامبر اسلام حضرت رسول اكرم صلى الله عليه وآله نيز سفارش زيادى به مسواك شده است . در حديثى از حضرت رسول اكرم صلى الله عليه وآله نقل شده كه فرمودند:
اين قدر جبرييل به من سفارش مسواك نمود كه بر دندانهاى خود ترسيدم و اگر به واسطه مشقت و سختى زياد نبودن مسواك را قبل از وضو و هر نماز بر امت واجب مى كردم
حضرت رسول اكرم صلى الله عليه وآله دائم آب وضو و مسواك خود را بر سربالين مبارك خود مى گذاشتند و قبل از هر نماز و وضو از مسواك استفاده مى كردند.
در حديث ديگرى حضرت امير المؤ منين على عليه السلام مى فرمايند كه ركعتان بالسواك افضل من سبعين ركعة بغير السواك يعنى دو ركعت نماز با مسواك برتر از هفتاد ركعت نماز مسواك مى باشد.
اهميت مسواك زدن و تميز نگه داشتن دهان و دندانها به قدرى سفارش شده كه حتى مستحب است كه اگر انسان قبل از وضو مسواك را فراموش كرد بعد از وضو به جا آورد و سه مرتبه آب را مضمضه كند.
در احاديثى ديگرى نيز حضرت رسول اكرم صلى الله عليه وآله و سلم بر اهميت مسواك سفارش نموده است كه عبارتند از:
1 - ان افواهكم طرق للقرآن فطيبوها بالسواك
دهانهاى شما محل عبور آيات الهى ، قرآن مجيد است آن را با مسواك زدن پاكيزه كنيد.
2 - ثلاث حق عل كل مسلم : الغسل يوم الجمعة و السواك و الطيب
سه چيز است كه بر هر فرد مسلمان لازم است : غسل جمعه ، مسواك زدن و استعمال بوى خوش
در حديث ديگرى از حضرت ابى عبدالله عليه السلام در اصول كافى جلد ششم در باب مسواك به شرح زير آمده است كه در مسواك دوازده خصلت است :
1) سنت رسول خداست .
2) پاكيزه كننده دهان است .
3) روشنى چشم را زياد مى كند.
4) خداى تعالى را راضى مى كند.
5) بلغم را مى برد.
6) حافظه را زياد مى كند.
7) دندانها را سفيد مى كند.
8) حسنات را مضاعف مى كند.
9) بثورات و جوشهايى را كه در بن دندان است از بين مى برد.
10) لثه ها را محكم مى كند.
11) اشتهاى به غذا را زياد مى كند.
12) ملائكه را خشنود و خوشحال مى كند.
با مطالعه اين احاديث انسان مى تواند به اهميت و ارزش مسواك و تميز نگه داشتن دندانها پى ببرد و جايگاه اين عمل را در اسلام پيدا كند و پى به اهميت سلامت افراد در جامعه اسلامى ببرد