ولادت آیةالله «محمدآصف محسنی» (1314 ش)
تاریخ وقوع: 5 اردیبهشت
محمد آصف محسنی قندهاری (زاده ۱۳۱۴ش)، مرجع تقلید شیعیان در افغانستان، و از معدود علمای شیعه پشتون، مدافع تقریب مذاهب اسلامی، رییس شورای علمای شیعه افغانستان، و بنیانگذار حوزه علمیه و دانشگاه خاتم النبیین در کابل. او همچنین عضو شورای عالی مجمع جهانی اهل بیت، رهبر پیشین حزب حرکت اسلامی افغانستان و مؤسس تلویزیون تمدن است.
زندگی
آیت الله آصف محسنی فرزند محمد میرزا محسنی، ۵ اردیبهشت ۱۳۱۴ش در قندهار افغانستان به دنیا آمد. آموزش‌های ابتدایی را در مکتب‌خانه آغاز کرد و از ده سالگی نزد پدر به خواندن و نوشتن پرداخت.
در ۱۴ سالگی (۱۳۲۸ش) به همراه خانواده به پاکستان رفت و در کویته پاکستان زبان اردو آموخت. پس از بازگشت از پاکستان، مدتی در شرکت برق کار کرد و سپس در سال ۱۳۳۰ش در اتاق تجارت قندهار مشغول به کار شد.
ازدواج
شیخ آصف محسنی در سال ۱۳۴۰ش با اجازه آیت الله سید محسن حکیم از نجف به زادگاهش قندهار بازگشت تا ازدواج کند. با دخترعمه خود ازدواج کرد و از او صاحب سه پسر به نام‌های عبدالله، حفیظ و حبیب شد. همسر اول او درگذشته است. او از همسر دوم خود نیز فرزندانی دارد.
تحصیلات حوزوی
جاغوری افغانستان
علاقه شدید به علوم دینی، با وجود مخالفت اولیه پدر، او را به جاغوری در غزنی افغانستان کشاند. ابتدا به مدت ۶ ماه در قندهار مقدمات علوم دینی را خواند، و پس از آن به روستایی در جاغوری رفت و در مدت ۸ ماه، هدایه و سیوطی و حاشیه ملاعبدالله و مقداری از معالم و لمعه را در آنجا فراگرفت.
حوزه علمیه نجف اشرف
آیت الله آصف محسنی، ۱۲ تیر ۱۳۳۲ وارد نجف اشرف شد و در کمتر از ۳ سال، باقیمانده سطوح را به پایان رساند. تعطیلات حوزه برایش خوشایند نبود و همه روزهای تعطیل هم مشغول به درس می‌شد.
مطول را از شیخ محمدعلی مدرس افغانی، جلد اول کفایه را از شیخ مجتبی لنکرانی، جلد دوم کفایه را از صدرای بادکوبه‌ای، رسائل را از شیخ کاظم یزدی و مکاسب را از چند تن دیگر از اساتید آموخت. شیخ آصف محسنی به فلسفه هم علاقمند بود اما به دلیل ممنوعیت تدریس فلسفه در نجف، به مطالعه شخصی پرداخت و بر کتاب باب حادی عشر تعلیقه نوشت. کتاب‌های دیگری از جمله اسفار و حکمت الاشراق و آثار کلامی را نیز مطالعه کرد.
هم‌مباحثه‌های او شیخ قربانعلی محقق کابلی، شیخ اسماعیل محقق و شیخ موسی عالمی بامیانی بودند.
درس خارج
شیخ آصف محسنی، به مدت ۹ سال در درس خارج فقه و اصول فقه سید محسن حکیم، سید ابوالقاسم خویی، شیخ حسین حلی و سید عبدالاعلی سبزواری حاضر می‌شد.
زندگی سیاسی
پس از کودتای کمونیستی ۷ اردیبهشت ۱۳۵۷ هـ.ش و به قدرت رسیدن حزب دموکراتیک خلق افغانستان، آیت الله آصف محسنی افغانستان را ترک کرد. ابتدا برای ادای مناسک حج به عربستان سعودی رفت، سپس به سوریه سفر کرد و چند ماه در دمشق به تدریس علوم دینی پرداخت.
حزب حرکت اسلامی افغانستان
آیت الله محسنی در فروردین ۱۳۵۸ به قم رفت و به همراه جمعی از روحانیان افغانستانی مقیم حوزه علمیه قم، حزب حرکت اسلامی افغانستان را در ۱۹ فروردین تاسیس کرد. این حزب که از گروه‌های کوچک‌تری تشکیل شده بود، به مقابله نظامی با حکومت کمونیستی وقت افغانستان پرداخت، بیش از ۱۰۰ پایگاه نظامی در ۱۹ ولایت (استان) افغانستان ایجاد کرد و ده‌ها هزار نیروی مسلح بر ضد قوای شوروی سازماندهی نمود.
شیخ آصف محسنی تا سال ۱۳۸۴، رهبر این حزب بود و پس از کناره‌گیری از رهبری حرکت اسلامی افغانستان، به فعالیت‌های سیاسی خود پایان داد.
همکاری با حکومت مجاهدین
پس از سقوط دولت کمونیستی دکتر نجیب الله در ۸ اردیبهشت ۱۳۷۱، آیت الله محسنی در اولین دولت مجاهدین در کابل، منشی و سخنگوی شورای رهبری دولت اسلامی افغانستان بود، اما پس از آغاز جنگ‌های داخلی در گروه‌های مجاهدین، کابل را ترک کرده و به اسلام‌آباد پاکستان رفت.
فعالیت‌های دینی
مجموعه فرهنگی قندهار
محمد آصف محسنی، پس از بازگشت از نجف اشرف به قندهار در اوایل دهه ۴۰ شمسی، با پشتیبانی مالی شیعیان آنجا، مدرسه علمیه، حسینیه و مسجدی در آن شهر بنا نهاد. به‌علاوه در چند نقطه از شهر، مساجدی با استفاده از وجوهات شرعی شیعیان ساخت.
شورای علمای شیعه افغانستان
آیت الله محسنی، در سال ۱۳۸۲ش، نخستین تجمع بزرگ علمای شیعه افغانستان را در کابل برگزار کرد و پس از ۳ روز مذاکره، تاسیس شورای علمای شیعه افغانستان به تصویب رسید. شورای علمای شیعه افغانستان در ۶۵ نقطه افغانستان نمایندگی دارد و بیش از ۲ هزار عضو دارد. آیت الله محمد آصف محسنی از ابتدا تاکنون، ریاست شورای علمای شیعه افغانستان را بر عهده دارد.
رسمیت مذهب شیعه
در قانون اساسی جمهوری اسلامی افغانستان که در ۱۴ دی ۱۳۸۲ به تصویب رسید، برای اولین بار در تاریخ افغانستان، مذهب شیعه به رسمیت شناخته شد. بسیاری به رسمیت شناخته شدن مذهب شیعه در قانون اساسی افغانستان را حاصل تلاش‌های آیت‌الله محسنی می‌دانند.
موسسه خاتم النبیین
موسسه تحصیلات عالی و حوزه علمیه خاتم النبیین کابل، با مساحت ۴۰ هزار متر مربع، یکی دیگر از مراکزی است که با اشراف آیت الله محسنی ساخته شده و از سال ۱۳۸۶ مورد بهره‌برداری قرار گرفته است. این مجتمع، شامل حوزه علمیه، دانشگاه، کتابخانه و مسجد جامع است.
تلویزیون تمدن
شبکه تلویزیونی تمدن که بیشتر محتوای آن خبر، گزارش و برنامه‌های دینی است، در سال ۱۳۸۶ از سوی آیت الله آصف محسنی تاسیس شد. این تلویزیون برخلاف دیگر شبکه‌های افغانستان، از پخش موسیقی خودداری می‌کند.
قانون احوال شخصیه شیعیان
آیت الله آصف محسنی رییس شورای علمای شیعه افغانستان، در سال ۱۳۸۸ هـ.ش طرحی با عنوان قانون احوال شخصیه شیعیان افغانستان تقدیم دولت حامد کرزی کرد که بر اساس اصل ۱۳۱ قانون اساسی افغانستان، ابتدا به تصویب دولت رسید، اما پس از جنجال‌ها و مخالفت‌هایی که از سوی بخش‌هایی از مردم افغانستان و همچنین نهادهای حقوق بشری برانگیخت، مورد بازبینی قرار گرفت.
تقریب مذاهب اسلامی
آیت الله محسنی، یکی از چهره‌های شناخته شده افغانستان در تلاش برای تقریب مذاهب اسلامی است. تاسیس شورای اخوت اسلامی افغانستان، انتشار کتابی با عنوان «تقریب مذاهب؛ از نظر تا عمل»، و همچنین راه‌اندازی دانشگاه خاتم النبیین برای تحصیل اهل سنت و شیعیان در کنار هم، بخشی از این تلاش‌هاست.
تالیف و تحقیق
آیت الله محمد آصف محسنی، در کنار اقدامات سیاسی و همچنین فعالیت‌های دینی و فرهنگی، کتاب‌ها و مقالات بسیاری نیز نوشته است که تاکنون ۶۵ اثر از وی به چاپ رسیده است. محسنی از همین رو «نشان آکادمیسین»، بالاترین نشان علمی افغانستان را دریافت کرده است.
کتاب‌ها
برخی از کتاب‌هایی که از آیت الله محسنی منتشر شده عبارتند از:
مسايل كابل، جواب يكصد سوال دينی مذهبی اجتماعی و سياسی
تصويری از حكومت اسلامی در افغانستان
توحيد اسلامی و نظری بر وهابيت
دين و زندگانی
تصويب قانون اساسی در لويه جرگه
فوايد دمشقيه
عقايد اسلام از نظر علم و فلسفه
فوايد دين در زندگانی
وظيفه علمای دينی ما، به ضميمه رساله روابط اجتماعی در اسلام
نظم مفيد؛ نظر اصلاحی كوتاه بر حوزه‌های علمی ما در عصر حاضر و آينده
همبستگی اسلامی و دشمنان آن
توضيح المسايل طبی يا وظيفه شرعی داكتران و بيماران
وظايف اعضای بدن
عقايد و اخلاق و فقه
آثاری نیز به زبان عربی از وی منتشر شده است:
حدودالشريعه (٣ جلد)
بحوث فی علم الرجال
القضاء والشهاده
الارض فی الفقه
المعارف و العقايد
صراط الحق
عدالة الصحابة
معجم الاحاديث المعتبره
شرح كفايه الاصول
القضا و الشهادات
الفقه و مسايل طبيعه جزأن
شرح كتاب الحركاه من العروه
شرح كتاب الصوم من العروه
الضمانات الفقهيه و اسبابها
تقرير دروس سيدنا الاستاد متفرقه
فوايد رجاليه
القواعد علی الاصوليه و الفقهيه
ولادت «محمدآصف محسنی» (1314 ش) (۲۲ محرم ۱۳۵۴ق)