توضیحات

ولتكن منكم امة يدعون الى الخير و يامرون بالمعروف و ينهون عن المنكر و اولئك هم المفلحون .
(ما) معتقديم اين مجموعه اى كه امروز به عنوان سازمان تبليغات اسلامى گرد هم آمده اند، بالاترين و مهمترين و منسجم ترين مجموعه اى هستند كه در طول تاريخ تبليغات تمان داشته ايم .
چهره نورانى اسلام را براى جهانيان روشن نماييد كه اگر اين چهره با آن كمال جميل كه قرآن و سنت در همه ابعاد به آن دعوت كرده اند، از زير نقاب مخالفان اسلام و كج فهمى هاى دوستان خودنمايى نمايد، اسلام جهانگير خواهد شد.
مقام معظم رهبرى حضرت آيت الله خامنه اى (مد ظله العالى )
رشد، شكوفايى و توسعه فرهنگها به تناسب و گستره اوجى است كه از حصارها، محدوديتها و مرزهاى جغرافيايى مى گيرند. يك مكتب و ايدئولوژى به همان ميزان مى تواند از قدرت و قدمت بيشترى بهره مند باشد كه بتواند در ميدان حضور، با ملل و مردم بيشترى از جوامع بشرى ارتباط برقرار كند. امروزه گرچه حقانيت مكاتب و فرهنگها را با ميزان گستره جغرافيايى ، حضور آنها در ميان ملل و اقوام مختلف نمى توان محك زد، اما يك مكتب و ايدئولوژى ، اگر براى ايجاد چنين ارتباط و موقعيتى جهش و اوج نداشته باشد، مسلما در همان خاستگاه خود، در برابر امواج تهاجم فرهنگهاى بيگانه دچار نابودى تدريجى خواهد شد. بر همين اساس مقوله تبليغ و پيام رسانى در متن و شان رسالت انبيا و پيروان صالح آنان به مثابه يك اصل و ضرورت اجتناب ناپذير عينيت پيدا كرده است تا مشعل هدايت در جوامع بشرى جاودان و تحقق عنايت خلقت آفرينش تاءمين شود.
تبليغات ، به معناى مجموعه اعمال گفتارى ، نوشتارى ، رفتارى و تصويرى است كه به منظور نفوذ و تاءثير گذارى در شخصيت ، افكار، عقايد و احساسات مخاطبان سازماندهاى مى شود و براى جهت بخشيدن به آنان در راستاى هدف و مقصدى مشخص ، هويت پيدا مى كند. تبليغات در بينش و فرهنگ اسلامى از جايگاه رفيع و ويژه اى برخوردار است . امام راحل (ره ) تبليغات را از اصول بسيار مهم اسلام عزيز معرفى نموده اند. اين اصل و ضرورت مهم ، همان شناساندن خوبيها و تشويق به انجام آنها و ترسيم بديها و نشان دادن راه گريز و منع از آنهاست .
 

تاريخچه تبليغ
تاريخ ، يعنى بعد زمانى تبليغ را نمى توان از تاريخ حيات انسان تفكيك كرد.
تبليغات با نقطه آغازين خلقت انسان و هبوط آدم بر زمين پيوند دارد، چرا كه انسان از يكسو داراى فكر و اعتقاد است و از سوى ديگر مصالح حياتى ويژه اى دارد كه اين دو اشكال گوناگون شخصيت مادى و معنوى او را تشكيل مى دهند. بعلاوه ميل به نفوذ و عشق به بقاى شخصيت و دفاع از مصالح فردى و اجتماعى از فرطهايى است كه از خصيصه (حب ذات ) سرچشمه مى گيرد. با توجه به اين مقدمه كوتاه ، طبيعى است كه انسان براى منتقل كردن تفكرات و معتقدات ، يعنى : بخشى از وجود خويش و ديگر ايده ها و سمبل ها كه با مصالح زندگيش گره خورده است تلاش كند و در راه گسترش آنها كه نهاد (شخصيت ادبى ) اوست از هر وسيله ممكن يارى جويد. اين همان تبليغ است ، يعنى رساندن و منتقل كردن افكار، عقايد و بازگو كردن ايده ها براى ديگران و سعى در گسترش آنها و جاودانه ساختن خود از اين طريق .
به عبارت ديگر، تبليغ از حيات فكرى و ادبى و مصالح حياتى انسان سرچشمه گرفته و از آن جدا شدنى نيست و على رغم تحول و تطور وسايل ارتباطى و خبر رسانى و تبليغ كه در روند نشيب و فراز فراوان داشته و دارد. اصل تبليغ با اهدافى گوناگون ثابت و هميشگى است .
از اين خصيصه عمومى كه بگذريم ، پاى معتقدات مذهبى در مساءله تبليغ به نحو ديگرى به ميان مى آيد، چرا كه در دين ، رساندن پيام الهى به عنوان يك تكليف مطرح است و بر اين اساس و با توجه به اين كه دين و عقايد مذهبى نيز همواره ملازم با انسانها بوده اند، نتيجه مى گيريم كه تبليغ در چارچوبه اديان و مذاهب ، پا به پاى سير تكاملى انديشه ها و معتقدات انسانى بخشى از فعاليتهاى مذهبى را به خود اختصاص داده است . على عليه السلام درباره عهد و ميثاق الهى با فرزند آدم ، در ابلاغ رسالت خداوندى مى فرمايد:
(خداوند سبحان از فرزندان آدم پيامبرانى را برگزيد و از آنان بر وحى و تبليغ رسالت ، پيمان گرفت تا رسم امانت نگهدارند. آنگاه كه بيشتر مردم عهد خدا را دگرگون ساخته و حق او را ناديده انگاشته و شريكان به او نسبت دادند. و شياطين با نيرنگ راه پرستش حق را بر آنان بستند، پس خدا رسولان خود را به سوى آنان گسيل داشت و پيام آوران خود را پياپى فرستاد تا از مردم پايبندى به فطرت را بخواهند و نعمتهاى فراموش شده خدا را به يادشان آورند و با تبليغ حجت را بر آنها تمام كنند و گنجينه هاى عقل ها را برانگيزند و آيات قدرت خداوندى را به آنها نشان دهند.)
اين گفتار ارزشمند، رسالت الهى پيام آوردن خدا را در طول تاريخ حيات انسان و آنگاه كه انسانها به راه انحراف كشيده مى شدند، شياطين انس و جن ، راه را بر بنى آدم قطع مى كردند، بيان مى دارد و تاكيد مى كند كه رسالت تبليغ حقيقى است ، همپاى فطرت و همدوش با احكام عقل و همجهت الهى و رمز رشد و تعالى كاروان انسانى در گستره زمان و بستر خاك ....
 

تعريف تبليغ
تبليغ در مفهوم كلى آن عبارت است از: رساندن پيام به ديگرى از طريق برقرارى ارتباط به منظور ايجاد دگرگونى در بينش و رفتار اوست و بر سه عنصر اصلى : پيام دهنده ، پيام گيرنده و محتواى پيام مبتنى است . يا به عبارت ديگر تبليغ عبارت است از روش يا روشهاى به هم پيوسته (در قالب يك مجموعه )، براى بسيج و جهت دادن به نيروهاى اجتماعى و فردى از طريق نفوذ در شخصيت ، افكار، عقايد و احساسات آنها، به منظور رسيدن به يك هدف مشخص ، كه اين هدف ممكن است سياسى ، نظامى ، فرهنگى و... مشروع و يا نامشروع باشد.
تعريف تبليغ در اسلام معنى و مفهوم خاصى پيدا مى كند. با كمى تاءمل در آيات الهى چنين به دست مى آيد كه تبليغ عبارت است از رسانيدن پيام خداوند به مردم به عنوان يك تكليف اسلامى و محتواى پيام عبارت است از رسالت و دستورات آسمانى با هدف اتمام حجت و هدايت انسانها به سوى كمال .
اين تبليغ براساس حكمت و مبانى منطقى و به دور از تحريف و خلافگويى صورت مى پذيرد.
 

امام خمينى (ره ) و مساءله تبليغات
(مساءله تبليغات يك امر مهمى است كه مى شود گفت كه در دنيا در راس ‍ همه امور قرار گرفته است ، و مى توان گفت كه دنيا بر دوش تبليغات است و... توجه داشته باشيد كه بالاترين چيزى كه مى تواند اين انقلاب را در اينجا به ثمر برساند و در خارج صادر كند، تبليغات است ، تبليغات صحيح . آنچه كه هست ، هيچ مبالغه نكنيد. ما متاعمان يك متاعى است كه محتاج به مبالغه نيست ...
بايد با تبليغات صحيح ، اسلام را آن گونه كه هست به دنيا معرفى نماييد... براى خدا تبليغات كنيد كه تبليغات امر مهمى است . به همان اندازه كه تبليغات براى مستكبرين و زورگويان مضر است به همان اندازه و يا بيشتر براى مستضعفين مفيد است ...
...سلاح تبليغات برنده تر از كاربرد سلاح در ميدانهاى جنگ است ...)
 

روند شكل گيرى سازمان تبليغات اسلامى :
بعد از پيروزى انقلاب اسلامى نهاد شوراى عالى تبليغات اسلامى در اول تيرماه 1360 به صورت نهادى منسجم ، مستقل و وابسته به ولايت فقيه با اراده امام فقيد (ره ) و به منظور پرداختن به امر تبليغات به وجود آمد:
(تبليغات دينى مردمى ، سازماندهى و هدايت نيروهاى مؤ من و تشكلهاى مردمى و ايجاد شبكه هاى وسيع ارتباطى با حزب الله ، احياء، اشاعه معارف ، فرهنگ و تاريخ شيعه ، تنوير افكار عمومى در مقابله با تبليغات سوء تهاجم فرهنگى دشمنان ، رفع نيازهاى فرهنگى اقشار جامعه بويژه جوانان ، تدوين و انتشار كتب ، جزوات و نشريات مناسب به منظور معرفى علوم ، معارف فرهنگ ، تمدن اسلامى و تبيين مواضع انقلاب اسلامى ، سازماندهى و اعزام مبلغ و مربى دينى به داخل به خارج آن ) از متن انقلاب متولد شد و در گذرگاههاى حساس و خطير سالهاى گذشته كه سرشار از بحران و توطئه ، همراه با دسيسه و تهاجمات مختلف دشمنان اسلام در حذف انقلاب و فرهنگ اسلام ناب محمدى صلى الله عليه و آله و سلم بوده است ، نضج گرفت و رشد كرد و بزرگانى چون آيات عظام جنتى ، مهدوى كنى و امامى كاشانى و نيز شهيدان گرانقدرى چون حجت الاسلام حقانى و... در اين مسير زحمتهاى فراوانى كشيدند.
اين نهاد انقلابى در سير تكاملى خود، در 14/1/1368 با دست خط مبارك امام خمينى (ره ) به سازمان تبليغات اسلامى تغيير نام يافت و آيت الله جنتى از سوى ايشان به رياست اين سازمان برگزيده شد.
امام خمينى (ره ) در حكمى خطاب به ايشان فرمودند:
(...اميدوارم با تلاش پيگير و با استفاده از همه نيروهاى مؤ من به انقلاب و اسلام ، از عهده اين مهم برآييد. تبليغات كه همان شناساندن خوبيها، تشويق به انجام آن ، ترسيم بديها و نشان دادن راه گريز و منع از آن است ، از اصول بسيار مهم اسلام عزيز است .
ان شاء الله در محدوده توانتان ، نقاط كور و مجهول را براى مردم شريف ايران و جهان اسلام باز و روشن نماييد و چهار چوب اسلام ناب محمدى (6) كه در ترسم قهر و خشم و كينه مقدس و انقلابى عليه سرمايه دارى غرب و كمونيزم متجاوز شرق است و نيز راه مبارزه عليه ريا، حيله و خدعه را به مردم و بخصوص جوانان سلحشورمان نشان دهيد.
اين مساءله كه ، نظام در اهداف خود جدى است و با هيچ كس شوخى ندارد و در صورت به خطر افتادن ارزشهاى اسلامى در هر موقعيت قاطعانه برخورد مى نمايد، بايد به عنوان يك اصل خدشه ناپذير براى تمامى دست اندكاران و مردم تبليغ گردد...)
 

تصويب وظايف اساسى سازمان تبليغات اسلامى
پس از ارتحال امام (ره ) و پايان هشت سال دفاع مقدس ، ضرورت گسترش فعاليتهاى فرهنگى و تبليغى دو چندان شد و رهبر آگاه و دلسوز انقلاب اسلامى در ديدار با مبلغان و مسئولان و كارگزاران فرهنگى كشور براى تبليغ و استفاده از بارهاى نوين تبليغ تاكيد داشته اند تا آن كه در تاريخ 11/4/71 مقام معظم رهبرى هياءت امناى ⁽⁵⁾ سازمان تبليغات اسلامى را تعيين و آيت الله جنتى را به رياست هياءت امنا انتخاب فرمودند و در تاريخ 8/4/71 حجت الاسلام و المسلمين محمدى عراقى را به عنوان رئيس ‍ سازمان تبليغات اسلامى منصوب نمودند.
از اقدامات اوليه هياءت امنا، تصويب وظايف اساسى سازمان بود كه توسط مقام معظم رهبرى حضرت آيت الله خامنه اى (مد ظله العالى ) در تاريخ 26/12/1371 به سازمان تبليغات اسلامى ابلاغ شد.
 

وظايف اساسى سازمان تبليغات اسلامى
وظايف سازمان در 21 مورد به شرح زير تدوين شده است :
1 - سياسگذارى ، برنامه ريزى ، هدايت ، سازماندهى ، پشتيبانى و نظارت بر تبليغات دينى مردمى .
2 - زمينه سازى براى سازمان يافتن نيروهاى مؤ من و پيدايش تشكل هاى لازم و برنامه ريزى و هماهنگى به منظور تقويت و هدايت مداوم انجمنهاى اسلامى و جمعيتهاى مشابه و نظارت بر فعاليت آنها در جهت ارتقاء كيفيت حضور نيروهاى حزب الله در صحنه هاى فرهنگى و اجتماعى .
3 - تلاش در جهت احيا و اشاعه معارف ، فرهنگ و تاريخ تشيع از همه راههاى ممكن با تاكيد بر وحدت تمام مذاهب اسلام و حراست از آن ، با همكارى مراجع و نهادهاى ذى ربط.
4 - تحقيق و بررسى در خصوص تبليغات سوء و تهاجم فرهنگى دشمنان و شناسايى و تحليل ترفندهاى تبليغى عليه السلام و انقلاب اسلامى با هماهنگى ساير دستگاههاى ذى ربط و ارائه سياستهاى لازم در جهت خنثى سازى آنها و تنوير افكار عمومى .
5 - انجام مطالعات راهبردى و بررسيهاى كاربردى در زمينه نيازهاى فرهنگى اقشار مختلف جامعه بويژه جوانان و طراحى برنامه ها و شيوه هاى تبليغى نوين و اصلاح و احياى روشهاى سنتى در تبليغات اسلامى .
6 - تدوين و انتشار كتب و نشريات مناسب و ضرورى به منظور معرفى فرهنگ و تمدن اسلامى و تبيين مواضع انقلاب اسلامى و انجام پژوهشهاى لازم بويژه در زمينه نظام تربيتى ، مبانى سياسى ، اقتصادى ، فرهنگى حكومت اسلامى و حمايت از پژوهشگران متعهد.
7 - تلاش در جهت هدايت افكار عمومى با استفاده از رسانه هاى همگانى و فعاليت مستقيم رسانه اى در صورت لزوم .
8 - شناسايى ، معرفى آثار نمونه فرهنگى ، هنرى افراد و شبكه هاى تبليغى - مردمى جامعه اسلامى ، تهيه ، عرضه فرآورده ها و آثار نمونه فرهنگى - هنرى در جهت ارائه الگوهاى مناسب هنرمندان متعهد و انقلابى و حمايت از آنان .
9- برنامه ريزى ، زمينه سازى و انجام اقدامات لازم براى هر چه فعالتر شدن افراد تاءثير گذار، مانند: روحانيون ، دانشگاهيان ، معلمان و هنرمندان در جهت رشد فرهنگ اسلامى و مقابله با آثار نامطلوب فرهنگهاى بيگانه .
10 - برنامه ريزى ، نظارت و هماهنگى در برگزارى هر چه بهتر مراسم و شعائر انقلابى و دينى در داخل و خارج از كشور با مشاركت كليه نهادهاى مردمى و دولتى .
11 - همكارى با وزارتخانه ، دستگاه هاى دولتى و وابسته به دولت و نهادهاى انقلابى به منظور تعميق و گسترش فرهنگ و معارف اسلامى در محيط سازمانهاى دولتى و نهادهاى انقلابى .
12 - تاءسيس و اداره مؤ سسات آموزشى و مراكز دانشگاهى در جهت تربيت مبلغان كار آمد، هنرمندان متعهد و مربيان دينى .
13 - تاءسيس مراكز اطلاع رسانى تخصصى ، تبليغى و دينى .
14 - سازماندهى و اعزام مبلغ در سراسر كشور بويژه مناطق محروم با همكارى روحانيت و مردم .
15 - سازماندهى و اعزام مبلغ و مربى دينى به خارج از كشور با همكارى مراجع ذى ربط.
16 - هدايت و حمايت انجمنهاى اسلامى و تشكلهاى اسلامى - مردمى خارج از كشور و نظارت بر آنها.
17 - برنامه ريزى فرهنگى و تبليغى جهت ايرانيان و علاقمندان فرهنگ فارسى در خارج از كشور با تاكيد بر خدمات متقابل اسلام و ايران ، با همكارى و هماهنگى مراجع ذى ربط.
18 - برگزارى كنفرانسها، جشنواره ها و نمايشگاه هاى بين المللى مردمى در داخل و خارج از كشور به منظور تعميق و گسترش معارف اسلامى و فراهم كردن زمينه شركت هنرمندان و شبكه هاى تبليغى - مردمى در كنفرانسها، نمايشگاهها و جشنواره هاى فرهنگى .
19 - انجام همكاريهاى فرهنگى - تبليغى با مراكز اسلامى و فرهنگى داخل كشور و مراكز اسلامى و فرهنگى خارج از كشور در راستاى اهداف سازمان و به منظور تاءمين ارتباط افراد و مراكز اسلامى و فرهنگى - مردمى . داخل كشور با ساير ملل و ايجاد زمينه هاى فرهنگى براى تاءليف قلوب آنان با هماهنگى ساير مراجع ذى ربط.
20 - نظارت بر ترجمه متون دينى و تعيين ضوابط و مقررات مربوط به تهيه ، ترجمه و انتشار اين متون جهت بهره بردارى در خارج از كشور.
21 - نظارت بر چاپ و نشر قرآن كريم و انجام فعاليتهاى قرآنى از طريق تربيت مربى ، تدوين جزوات آموزشى و همكارى با وزارتخانه هاى ذى ربط جهت گسترش آموزش و معارف قرآن كريم .