روز جهانى مبارزه با مواد مخدر

اين مواد مخدر مايه فساد است ، فساد را بايد برداشت تا ديگران اصلاح شوند. هر عقلى و هر عاقلى اين معنا را تصديق دارد كه با اين طور فسادها كه جوانهاى ما را به نيستى تقريبا مى كشاند بايد مبارزه بشود.
امام خمينى (ره )
كنفراس بين المللى مبارزه با اعتياد و قاچاق مواد مخدر را از تاريخ 17 تا 26 ژوئن 1987 در شهر (وين ) به منظور ابراز عزم سياسى ملتها در امر مبارزه با پديده خانمسوز و شوم موار مخدر تشكيل شد و در آن سندى با عنوان O.M.C
 به تصويب كشورهاى شركت كننده رسيد. اين سند خطمشى همه جانبه اقدامات در امر كنترل مواد مخدر را از سوى كشورهاى شركت كننده مشخص و آنان را متعهد نموده است تا اقدامات بين المللى در خصوص مبارزه با قاچاق مواد مخدر را قاطعانه دنبال كنند.
در اين كنفراس سندى در چهار فصل تنظيم گرديد كه بيش از 35 مورد اقدام عملى را همچون ارزيابى ميزان مصرف ، پيشگيرى از طريق آموزش ، نقش ‍ رسانه ها در بازگشت معتادين به دامن اجتماع و معالجه آنان ، ريشه كنى مزارع غير مجاز خشخاش ، نابودى شبكه هاى عمده قاچاق مواد مخدر، همكاريهاى حقوقى كشورها و... را در خود جاى داده است . اين سند در 26 ژوئن مصادف با 5 تير ماه به اتفاق آراء مورد تاييد و تصويب كشورهاى شركت كننده قرار گرفت و سالروز تصويب اين سند به نام روز جهانى مبارزه با مواد مخدر اعلام گرديد.
على رغم امضاى اين سند توسط اكثريت كشورها، متاسفانه اقدامات عملى لازم در جهت مبارزه با مواد مخدر صورت نمى پذيرد. تنها كشور موفقى كه توانسته در اين راه اقدامات جدى و موفقيت آميزى را انجام دهد، جمهورى اسلامى ايران است كه به عنوان يك الگوى موفق و سمبل مبارزه و ابداع كننده شيوه هاى موفق در جهان شناخته شده است . غرب و در راس آنها آمريكا، عميقا از گسترش تفاهمات منطقه اى و همكاريهاى بين المللى با جمهورى اسلامى ايران در راستاى مبارزه با مواد مخدر به هراس افتاده و همواره مخالفت خود را با مطرح شدن ايران اسلامى به عنوان الگو اعلام داشته است ، و نه تنها هيچ گونه همكارى در جهت نابودى باندهاى مافيايى مواد مخدر انجام نداده بلكه در مواقع لازم كارشكنى هايى نيز در جهت جلوگيرى از فعاليتهاى جمهورى اسلامى ايران به عمل آورده است .
سابقه مواد مخدر در جهان
اگر چه تاريخى دقيقى از كشت و مصرف مواد افيونى در دست نمى باشد، ليكن براساس برخى اسناد موجود، سابقه آشنايى بشر با مواد مخدر را حدود 4000 سال پيش از ميلاد برآورد مى نمايند.
(پلين ) دانشمند رومى قرن اول ميلادى اولين كسى است كه شيره غليظ خشخاش را به نام اپيوم عرضه كرد. اپيوم از ريشه اپوس OPOS به معنى شيره كه آن هم از كلمه اهى پى نا AHIPENA از زبان سانسكريت گرفته شده و بنا به تلفظهاى ديگر افيون يا هيپون خوانده مى شود.
به كار بردن كلمه ترياك Theriac بجاى افيون يك غلط مصطلح و كاملا مرسوم است ، زيرا ترياك در زبان انگليسى و ترياق در زبان فرانسوى نام يك پادزهر است كه از حدود 70 گياه تهيه شده و گاهى پوست يك نوع مار به نام Tiriak را نيز به آن مى افزودند.
كلمه خشخاش هم يك لغت عربى است و در فارسى اين گياه را كوكنار مى نامند.
سابقه مواد مخدر در ايران
اگرچه پيشينه دقيقى از مصرف ترياك در ايران وجود ندارد و اقوال مختلفى در اين خصوص مطرح مى باشد، ليكن همگان اتفاق نظر دارند كه دول استكبارى و در راس آنها انگليس ، همزمان با ايجاد تفرقه و خصومت بين دولتهاى ايران و عثمانى ، بشدت مواد مخدر را رواج دادند كه حتى برخى از شاهان صفوى نيز به آن روى آورده و معتاد شدند.
با شروع حكومت قاجار، بر مبناى سياست انگليس كه خواهان تضعيف همسايگان هندوستان بود، ترياك كشى چنان در ايران رواج يافت كه حتى تصوير ناصرالدين شاه را همانند نقش سكه بر حقه هاى و افور منقوش ‍ ساختند و بدينسان به آن رسميت بخشيدند و در همين ايام نيز كشت خشخاش را ترويج كردند و براى اولين بار در ماهان كرمان مرغوب ترين نوع اين محصول را كاشتند.
در زمان حكومت سلسله پهلوى و در اوج حمايتهاى غرب از آن رژيم و على رغم قوانينى كه تدوين و تصويب شد، سطح زير كشت تا ميزان 33000 هكتار افزايش يافت و علاوه بر ترياكهاى سناتورى كه اسباب تعيش ‍ طبقه اشراف و ثروتمندان ، وكلا و نمايندگان مجلس ، درباريان و خوانين بود، براى اولين باز مرزهاى كشور به روى هروئين گشود شد و از حدود دهه چهلم شمسى جوانان اين مرز و بوم در معرض يكى از مهمترين توطئه هاى استكبار جهانى (مواد مخدر) قرار گرفتند و ايران كه در مسير ترانزيت مواد مخدر آسيا به اروپا قرار دارد بزرگترين لطمات را متحمل شد. با پيروزى انقلاب اسلامى ، توطئه هاى استكبار جهانى عليه نظام اسلامى و ملت ايران گسترش يافت . امام (ره ) دستور مبارزه شديد با قاچاق مواد مخدر را صادر فرمودند و اين كار را يك نقشه حساب شده و هدفدار بيان نمودند: (اين (مواد مخدر) يك نقشه است كه براى سرتاسر كشور است ... براى فلج كردن جوانهاى ماست ).
ايشان عوامل توطئه را معرفى نموده و قدرتهاى بزرگ را در اين كار دخيل دانستند.
(اين هم يك توطئه است كه قدرتهاى بزرگ به اين وسيله به ما ضربه مى زنند.)
امام (ره ) ضمن خائن توصيف كردن قاچاقچيان ، و نصيحت كردن به جوانان ، مصرف هر گونه مواد مخدر را نيز حرام اعلام نمودند:
(اين قاچاقچى ها درجه اول خائنين هستند به اين ممكلت ... كسانى كه معلوم شود شغل آنها جمع آورى مواد مخدر و پخش آن بين مردم است در حكم مفسد فى الارض است .)
(جوانهاى ما بايد براى خاطر اسلام و ملت و كشور و حيثيت و نواميس ‍ خودشان دست از آن مراكز بكشند.)
(براى اشخاص كه در اين باب نيستند حرام است بروند و هروئينى گردند. چه هروئين چه ترياك و چه مشروبات .)
استكبار جهانى كه شكست عظيمى را از انقلاب اسلامى متحمل شده بود جهت غوطه ور كردن جوانان كشور در دام اعتياد، با توطئه هاى حساب شده توزيع مواد مخدر را در ايران افزايش داد. مبارزه با قاچاق مواد مخدر با رهنمودهاى امام (ره ) و با همت جوانان حزب اللهى در قالب كميته هاى انقلاب اسلامى آغاز شد. اين مبارزه ، با تشكيل ستاد مبارزه با مواد مخدر در سال 1367 و تصويب قانون جديد مبارزه با مواد مخدر، مصوبه مجمع تشخيص مصلحت نظام ، بتدريج شكل سيستماتيك به خود گرفت و با ادغام نيروهاى انتظامى موج فزاينده اى به خود گرفته است و ستاد مبارزه با مواد مخدر كه رياست آن را رئيس جمهور بر عهده دارد هماهنگى لازم را در زمينه ادامه اين مبارزه انجام مى دهد.
نقش دول استعمارى در شيوع اعتياد
پس از سازمان يافتن استعمار نو در كشورهاى انگليس ، فرانسه ، پرتغال ، اسپانيا و هلند از قرن شانزدهم ، اين دولتها استفاده از مواد افيونى را به منظور ايجاد سلطه بر ملتهاى مظلوم جهان سوم آغاز كردند و در اين راه از ابزارهاى ضد فرهنگى (تحميق و استحمار) ترفندهاى دارويى و درمانى (منافع استعمال ترياك ) و حربه هاى اقتصادى و اجتماعى ، نهايت استفاده را به عمل آوردند و دامنه اين تهاجم را به رويارويى نظامى نيز كشاندند كه وقوع جنگ اول ترياك در 1839 ميلادى و جنگ دوم ترياك در 1856 ميلادى بين دولتين انگليس و چين گواه غير قابل انكارى در پرونده دولتهاى استعمارگر غربى است .
نبايد تصور كرد كه جنگ مواد مخدر پايان يافته و ديگر تكرار نخواهد شد، بلكه اين جنگى است كه در دهه هاى اخير به صورت پنهانى در جريان بوده و هر روز قربانيان جديدى گرفته است . حمايت دولتهاى استكبارى غربى بويژه آمريكا از برخى دست نشاندگان خود كه بزرگترين توليد كنندگان و يا صادر كنندگان مواد مخدر محسوب مى شوند، نمونه آشكارى از جنگ پنهان و نامرئى است كه در حال حاضر در جريان مى باشد.
كنت دمارانش رئيس سابق سازمان جاسوسى فرانسه ، در كتاب خود به نام جنگ جهانى چهارم توضيح داده است كه چگونه از مواد مخدر به طور پنهانى عليه نيروهاى كشورهاى ديگر استفاده مى شود. وى در ملاقاتى كه با رئيس جمهور وقت آمريكا رونالد ريگان در سال 1980 داشته ، طرحى  را جهت رويارويى ايالات متحده با شوروى سابق در افغانستان مطرح مى كند كه در يكى از مراحل آن استفاده از مواد مخدر را عليه سربازان ارتش سرخ در افغانستان پيشنهاد مى كند. او خطاب به رئيس جمهور مى گويد:
(آقاى رئيس جمهور! عامل سوم شايد از همه ديوصفتانه تر باشد. راستى شما با اين همه مواد مخدر كه توسط آژانس اطلاعات دفاعى ، گارد ساحلى ، اف . بى . آى و پست خدمات گمركى توقيف مى شود، چه مى كنيد؟)
رئيس جمهور پاسخ داد: (خوب من نمى دانم ، فكر مى كنم آنها را نابود مى كنيم .)
من جواب دادم : (كار اشتباهى است . ما بايد آنها را به طور مجانى پخش ‍ كنيم .)
ريگان از اين پيشنهاد دمارانش تعجب مى كند. او در ادامه مى گويد:
اين دقيقا همان كارى است كه ساكنان ويتنام شمالى در ويتنام با سربازان داوطلب شما كردند. آنها اين كار را طبق برنامه انجام داده بودند. اگر اين اقدام صورت گيرد، شما دولت شوروى را از كار خواهيد انداخت ... اين طرحى زيركانه است و چيزى است كه براى انجام گرفتن طراحى است . مبارزه جنگى ، بدون آنكه كه حتى يك گلوله از روى خشم شليك شود.
جالب اينجاست كه دمارانش هزينه اين طرح را نيز خيلى كم پيش بينى مى كند و براى كل عمليات فقط يك ميليون دلار بودجه در نظر مى گيرد.
بعضى از ماموران سازمان جاسوسى سيا اظهار مى دارند كه اين سازمان هميشه براى عمليات پنهانى خود در جهان نياز به اسلحه و پول دارد و به همين دليل مايل است با قاچاقچيان مواد مخدر كه قادرند اين نيازند را تامين كنند همكارى نمايد. خلبانانى كه به طور قرار دادى براى (سيا) كار كرده اند اظهار مى دارند كه آنها در پروازهاى خود به آمريكاى مركزى سلاح و تجهيزات مى بردند و در مراجعت به فلوريدا مواد مخدر مى آوردند.
رامون ميليان يكى از مديران پولى و مالى سران قاچاقچيان مواد مخدر در كلمبيا كه در آمريكا زندانى است . راجع به بانكها و موسسات مالى آمريكا مى گويد:
(آنها (آمريكاييها) مواد مخدر را يك جرم تلقى نمى كنند بلكه آن را نوعى ماجراجويى بازرگانى مى دانند.)
يكى از سران قاچاقچيان در نامه اى در ژوئن 1987، به دادگسترى آمريكا نوشته است :
(در فاصله سالهاى 1965 تا 1975 رئيس سيا در لائوس ، تئودور به شكلى در كار قاچاق دست داشت و ريچارد آريتاژ امور مالى را به عهده داشت كه از طريق بانكهاى استراليا انجام مى داد.)
وضعيت مصرف مجاز مواد مخدر در جهان
مصرف مواد افيونى مجاز افزايش چشمگيرى داشته است . در حال حاضر مصرف ساليانه داروهاى مخدر مورد نياز پزشكى به طور متوسط معادل 235 تن مرفين (معادل 2350 تن ترياك ) مى باشد كه مرفين مورد نياز آن از ترياك توليدى كشورهاى مجاز و يا مستقيما از كاه خشخاش استخراج مى شود. كشورهاى بلغارستان ، هند، يونان ، جمهورى اسلامى ايران ، تركيه ، روسيه و يوگسلاوى سابق از نظر سازمان ملل مجاز به توليد و صدور مرفين هستند كه على رغم محدوديتهاى قانونى ، بخشى از مرفين به دست آمده از كشت مجاز خشخاش وارد شبكه قاچاق مى شود كه تركيه نمونه بارز اين عملكرد منفى است و اين كشور يكى از مهمترين بازارهاى فروش در آمريكا و اروپا محسوب مى شود. به طور مثال وقتى بفرض يك كشاورز تركيه اى در مقابل ده كيلو ترياك هزار فرانك دريافت مى كند حاصل اين ده كيلو ترياك يك كيلو مرفين است كه در پاريس بيش از سه هزار فرانك ارزش دارد و بعد از آن كه در آزمايشگاههاى ساحل فرانسه به صورت هروئين در آمد به ارزش ‍ دوازده هزار فرانك مى رسد. در ايالات متحده به محض ورود تا حدود صد و بيست هزار فرانك معامله مى شود. سپس با گلوكز و بيكربنات مخلوط مى گردد و حدود نيم ميليون فرانك بازدهى دارد، يعنى چند برابر بهاى اصلى .
مهمترين مراكز توليد مواد مخدر قاچاق در جهان
كشت قاچاق مواد مخدر غير مجاز به طور عمده در دو منطقه معروف به مثلث طلايى واقع در جنوب شرقى آسيا و هلال طلايى واقع در جنوب غربى آسيا صورت مى گيرد.
اين مواد به مقياس كمترى در سه كشور آمريكاى جنوبى : گواتمالا، كلمبيا، مكزيك و نيز پنج كشور آسياى ميانه و همچنين در لبنان كشت مى شود.
در مجموع در دو منطقه هلال طلايى و مثلث طلايى بيش از 94 در صد كل مواد مخدر جهان توليد مى شود.
 

1 - منطقه مثلث طلايى
منطقه مثلث طلايى شامل تايلند، شمال شرقى ميانمار (برمه ) و شمال غرب و غرب لائوس مى باشد. بخش عمده اى از مواد مخدر توليد شده در اين منطقه به هروئين تبديل مى شود و از طريق اقيانوس آرام ، چين ، تايوان و هنگ كنگ به آمريكا ترانزيت مى گردد. همچنين مالزى ، سنگاپور و استراليا نيز مراكز مهم قاچاق و ترانزيت هروئين توليد شده در تايلند، برمه و لائوس ‍ مى باشند. منطقه جنوبى تايلند از مهمترين مراكز تبديل ترياك به هروئين مى باشد. مثلث طلايى از نظر قاچاقچيان بين المللى لقب معادن زر به خود گرفته است .
2 - هلال طلايى
اين منطقه به طور عموم شامل محدوده استان سرحد شمالى در اطراف پيشاور (پاكستان ) و در استانهاى ميمند، قندهار و... جنوب افغانستان مى باشد كه در آنها كشت خشخاش صورت مى گيرد و پس از استحصال ترياك و ساير مشتقات اوليه يا نيمه مصنوع (نظير مرفين و هروئين ) و تامين نياز داخلى به ساير كشورها ترانزيت مى شود. طبق ارزيابى سال 1994 سازمان ملل متحد، ميزان توليد ترياك در افغانستان 3600 تن و پاكستان 128 تن مى باشد. كه ساليانه نزديك به 150 تن از مواد پادتنى هروئين و مرفين به دست آمده و به غرب ترانزيت مى شود.
ساليانه 400 الى 600 تن ترياك به صورت عمده وارد جمهورى اسلامى ايران مى گردد. گستردگى مناطق زير كشت در افغانستان جغرافياى طبيعى ، شرايط سياسى و جنگ داخلى در اين كشور، امكان بر آورد دقيقى از ميزان توليد واقعى ترياك را فراهم نمى سازد.
مهمترين مسيرهاى ترانزيت موتد مخدر از راه زمينى هلال طلاى (افعانستان ) به جمهورى اسلامى ايران ، و از تركيه و آلمان و فرانسه مى باشد.
از پاكستان مواد مخدر به هند،عمان ، يمن ، مصر و ايتاليا قاچاق مى شود.
مهمترين معبر هلال طلاى به اروپا مسير سنتى بالكان بوده كه با توجه به فروپاشى بلوك شرق اين مسير مقدارى تغيير يافته است .
برآورد ارزش افزوده مواد مخدر
ارزيابى به عمل آمده توسط سازمان ملل حاكى است كه بيش از 90 درصد از ارزش افزوده مواد مخدر، در مرحله توزيع مى باشد. به عنوان نمونه در پاكستان توزيع كنندگان 9/0 قيمت خرده فروشى هروئين را به خود اختصاص داده اند.
بيشترين درصد سود حاصله از قاچاق نصيب قاچاقچيان ترك ، اروپايى و آمريكايى مى شود. در اين ميان تركيه به عنوان عمده قاچاق بين آسيا و اروپا بيشترين سود حاصله ناشى از قاچاق مواد مخدر را به دست مى آورد.
بخش عمده اى از درآمد قاچاق به خارج انتقال يافته و يا صرف خريد لوازم لوكس قانونى و غير قانونى مى شود و بر اقتصاد كشورها تاءثير منفى و حالت تورم زايى دارد. اگر چه ممكن است كشورها در كوتاه مدت از منافع اقتصادى قاچاق مواد مخدر برخودار شوند، ليكن در بلند مدت به دليل اين كه سرمايه گذارى وجوه حاصله از قاچاق در بخشهاى خاصى از اقتصاد كشورها صورت مى گيرد و افزايش ميزان نفدينگى را به دنبال دارد و سرمايه گذارى عادى را تحت الشعاع قرار مى دهد موجب تورم ، بى اعتنايى دولتها، رقابت ، ناسالم اقتصادى و فساد ادارى و اجتماعى مى گردد.
يكى ديگر از ابعاد در آمدزايى مواد مخدر براى كشورهاى توسعه يافته سيستم اطلاعاتى - انتظامى و قضائى آنها جهت شناسايى اموال و املاك قاچاقچيان و مصادره آنها مى باشد.

تحليلى پيرامون وضعيت مواد مخدر در جهان و ايران
شواهد بسيارى وجود دارد كه اكثريت قريب به اتفاق كشورهاى دنيا از اشعار مبارزه با مواد مخدر بيشتر از عمل به آن منتفع مى شوند. از ميان 51 كشور جهان كه قانون آنها براى قاچاق مواد مخدر مجازات اعدام پيش بينى شده ، تنها 4 كشور جمهورى اسلامى ايران ، عربستان ، چين و مالزى اين قانون را اجرا مى نمايند.
آمريكاييان اعلام كرده اند كه ساليانه بيش از 76 ميليارد دلار بابت هزينه هاى اعتياد از دست مى دهند و بيش از 13 ميليارد دلار نيز توسط دولت فدرال هزينه مى شود تا بتواند با مصرف مواد مخدر مقابله كند. حال اين سوال پيش مى آيد، آمريكاييان كه مدعى هستند ساليانه بيش از 89 ميليارد دلار از مواد مخدر خسارت مى بينند و جهت مقابله با آن هزينه صرف مى نمايند، چرا حاضر نمى شوند 10/1 يا 20/1 يا حتى 50/1 آن را جهت تغيير كشت در هلال طلايى و ساير مراكز توليد، سرمايه گذارى كنند؟
چرا اهرم شوراى امنيت سازمان ملل متحد براى مبارزه قاطع با مواد مخدر به كار گرفته نمى شود؟ يكى از بدترين مسائلى كه در پاسخ به اين ابهامات در ذهن متبادر مى شود، اين است كه اردوگاه غرب و در راس آنها آمريكا از روند مواد مخدر و مبارزه با آن در كشورهاى جهان سوم نه تنها ناراضى نيست ، بلكه مايل به استمرار اين روند مى باشد و به شيوه هاى مختلف به افزايش توليد و تقويت شبكه هاى ترانزيت و قاچاق مواد مخدر دامن مى زند. استمرار برادركشى و عدم ثبات در افغانستان از ايجاد يك حكومت اسلامى در كنار مرزهاى جمهورى اسلامى ايران جلوگيرى مى كند و به نفع غرب و بخصوص آمريكاست .
افاغنه ، خسته از طولانى شدن جنگ و درگيريها و در نهايت تنگدستى ، براى جبران خسارات وارده و تامين نياز روز افزون جبهه هاى داخلى و تامين روزانه خود، بهترين شيوه را در افزايش تصاعدى سطح زير كشت خشخاش و توليد ترياك ، هروئين و مرفين يافته اند و ناگهان ميزان توليد ترياك از 685 تن در سال 1993 به 3600 تن (حدود 5/4 برابر) در سال 1995 رسيده است . اين مواد به طور طبيعى توسط سوداگران مرگ به سوى جمهورى اسلامى ايران و پاكستان سرازير مى شود.
به تحقيق از نظر استكبار غرب ، افزايش تعداد معتادان پاكستان كه مردمش ‍ نزديكترين ديدگاه ها را نسبت به انقلاب اسلامى دارند، خوشايند خواهد بود و لذا از افزايش معتادان اين كشور (به ميزان 1000 طى 10 سال ، 300000 نفر در سال 85 به 3000000 نفر در سال 95 افزايش يافته ) استقبال خواهند كرد.
از سوى ديگر افزايش توليد مواد مخدر مستقيما به افزايش فعاليتهاى شرارت آميز، وقوع درگيريها مسلحانه ، تلفات انسانى طرفين و افزايش ‍ خسارات مادى در مواجه بين نيروهاى دولتى 3 كشور با اشرار و قاچاقچيان مسلح منجر مى شود و يا مواد مخدر به داخل ايران منتقل شده و در صورت كشف و دستگيرى متهمين به انباشته شدن زندانها، افزايش سطح اعدامها و ساير تبعات آن منتهى مى گردد و يا به مصرف معتادين مى رسد و... طبعا هيچ يك از اينها باعث نگرانى غرب و در راس آنها آمريكا نخواهد بود.