شهادت «ميرزا رضا كرماني» (1276 ش)
تاریخ وقوع: 21 مرداد
اعدام «ميرزا رضا كرماني» به جرم قتل ناصرالدين شاه (1276 ش)ميرزا رضا كرماني در كرمان به دنيا آمد. در جواني به تهران رفت و به دستفروشي و سمساري مشغول شد تا اينكه رفته رفته مورد اعتماد تجار تهران قرار گرفت. وي در سال 1268 ش پس از آشنايي با سيدجمال الدين اسدآبادي، سخت مجذوب انديشه ها و افكار او شد و از همان زمان، به فعاليتهاي سياسي پرداخت. در پي استبداد و جور زمان ناصرالدين شاه قاجار و اخراج سيدجمال الدين اسدآبادي از ايران، ميرزا رضا كرماني بارها به گونه كتبي و شفاهي به ناصرالدين شاه و درباريانش اخطار نمود كه به جهت بي احترامي و ستمي كه درباره سيدجمال الدين روا داشته اند، كشته خواهند شد. رژيم استبدادي قاجار، زبان تيز و حركات اعتراض آميزِ او را تحمل نكرد و ميرزا رضا را به 7/5 ماه زندان محكوم كردند. ميرزا پس از آزادي، راهي اسلامبول تركيه گرديد و با سيد ديدار نمود. ميرزا از اوضاع ايران بسيار ناليد و سيد او را به كندن ريشه فساد كه همان ناصرالدين شاه بود، تشويق كرد. سرانجام شاه قاجار كه در تدارك برگزاري جشنهاي پنجاهمين سال سلطنت خود بود، در 17 ذي القعده 1313ق برابر با 13 ارديبهشت 1275ش با 3 گلوله ميرزا رضا در حرم حضرت عبدالعظيم(ع) در ري كشته شد. ميرزا با بيان سخناني در دادگاه فرمايشي، حقايق را بازگو نمود و شاه را رسوا كرد. سرانجام ميرزا رضا كرماني در روز دوم ربيع الاول 1314 ق برابر با 21 مرداد 1276ش توسط دستگاه جبار قاجار به دار آويخته شد و به شهادت رسيد. آخرين جمله ميرزا اين بود: "اين چوبه دار را به يادگار نگه داريد، من آخرين نفر نيستم".