امتناع حضرت عباس از پذيرش امان نامه دشمن (61 ق)
تاریخ وقوع: 9 محرمامتناع حضرت عباس و برادرانش از پذيرش امان نامه دشمن
حضرت فاطمه، مكني به "اُم‌البنين" همسر امیرالمومنین علیه‌السلام، داراي چهار فرزند دلاور و رشيد بود كه همگي در ركاب برادر و امامشان حضرت ابي‌عبدالله الحسين علیه‌السلام در كربلا حضور داشتند.[۱]
حضرت عباس علیه‌السلام، كه بزرگترين آنان بود از شهرت بسزايي برخوردار و به خاطر جمال زيبا، قامت رشيد، بهره‌مندي از دلاوري، غيرت و تعهد و تقوا، به "قمر بني‌هاشم" معروف و حضور وي در سپاه امام حسين علیه‌السلام، براي دشمنان اهل بيت علیهم‌السلام بسيار سنگين و زجرآور بود. بدين جهت، دشمن درصدد برآمد تا وي و برادرانش را از جبهه توحيدي امام حسين علیه‌السلام گسسته و به جبهه باطل اموي ملحق كنند.
به همين منظور، شمر بن ذي الجوشن كلابي كه از قبيله ام‌البنين سلام الله علیها بود، مأموريت يافت كه به حضرت عباس علیه‌السلام و سه تن از برادرانش امان‌نامه دهد. وي، در عصر روز تاسوعا (نهم محرم) به نزديكي خيمه‌گاه امام حسين علیه‌السلام رفت و با صداي بلند فرياد زد: خواهرزادگانم كجايند؟
امام حسين علیه‌السلام كه منظور شمر را دانسته بود، به برادران خود فرمود: پاسخ شمر را بدهيد، اگر چه او فاسق است وليكن با شما قرابت و رابطه خويشاوندي دارد. حضرت عباس علیه‌السلام به همراه سه تن از برادرانش عبدالله، جعفر و عثمان در نزد شمر حضور يافته و از او پرسيدند: حاجت تو چيست؟
شمر گفت: شما خواهرزادگان منيد. بدانيد تا ساعاتي ديگر شعله‌هاي جنگ برافروخته مي‌گردد و از ياران حسين بن علي علیه‌السلام كسي زنده نمي‌ماند. من براي شما امان‌نامه‌اي از عمر بن سعد آوردم. شما از اين ساعت در امان ما هستيد، مشروط بر اين كه از ياري برادرتان حسين علیه‌السلام دست برداشته و سپاهش را ترك كنيد.
حضرت عباس علیه‌السلام كه كانون غيرت، حميت و وفاداري بود، بر او بانگ زد و فرمود: بريده باد دستان تو و لعنت خدا بر تو و امان‌نامه تو. اي دشمن خدا! ما را فرمان مي‌دهي كه از ياري برادر و مولايمان حسين علیه‌السلام دست برداريم و سر در طاعت ملعونان و ناپاكان درآوريم. آيا ما را امان مي‌دهي ولي براي فرزند رسول خدا صلی الله علیه و آله اماني نيست؟ شمر از پاسخ دندان‌شكن فرزندان ام‌البنين سلام الله علیها، نااميد و خشمناك شد و با سرافكندگي به خيمه‌گاه خويش برگشت.[۲]
برخي از روايات، به جاي شمر بن ذي الجوشن، شخصي به نام "عبدالله بن أبي محل بن حزام" برادرزاده ام‌البنين سلام الله علیها را نام برده‌اند، كه براي حضرت عباس علیه‌السلام و برادرانش امان‌نامه برد، ولي با پاسخ منفي آنان روبرو گرديد.[۳] به هر روي، سپاه عمر بن سعد از اين ترفند نيز طرفي نبست و نتوانست خللي در سپاه يكپارچه و مستحكم امام حسين علیه‌السلام به وجود آورد.
2- همان، ص 440؛ بحارالانوار (علامه مجلسی)، ج 44، ص 391.
3- معالم المدرستين (سيد مرتضي عسكری)، ج 3، ص 105؛ الفتوح (ابن اعثم كوفي)، ص 895.
منبع: پایگاه دانشنامه اسلامی