شهادت امام هادي علیه السلام بنا به قولي (254 ق)
تاریخ وقوع: 27 جمادی الثانیامام علي بن محمد معروف به امام هادی و امام علي‌النقي علیه‌السلام پيشواي دهم شيعيان در نيمه ذی الحجه سال 212 در روستاي "صريا" از توابع مدينه منوره ديده به جهان گشود. پدرش امام محمد بن علي معروف به جوادالائمه و امام محمدتقي علیه‌السلام پيشواي نهم شيعيان و مادرش سمانه مغربيه، معروف به "سيدة" بود. مرحوم شیخ عباس قمی از كتاب جنات الخلود نقل كرد كه اين بانوي شريف، هميشه روزه مي‌گرفت و در زهد و تقوا، نظيري نداشت.[۱]
امام هادي علیه‌السلام پس از شهادت جانسوز پدر بزرگوارش امام جواد علیه‌السلام در بغداد به مقام منيع امامت نايل شد. در آن زمان هشت سال و پنج ماه از عمر شريفش گذشته و به همراه مادر ارجمندش در مدينه بسر مي‌برد. از آن هنگام به مدت سيزده سال در مدينه الرسول صلی الله علیه و آله اقامت داشت تا اين كه متوكل عباسي (دهمين خليفه عباسیان) كه در دشمني با اهل بيت علیهمالسلام و آل علي بن ابي‌طالب علیه‌السلام معروف و مشهور بود. در سال 243 قمري آن امام همام را به سامرا (مقر خلافت خويش) طلبيد و در نزد خود وي را تبعيدگونه نگه داشت.[۲]
امام هادي علیه‌السلام در مدت عمر شريف خود با هفت تن از خلفاي عباسي، معاصر بود و آن‌ها عبارتند از: مأمون، معتصم، واثق، متوكل، منتصر، مستعين و معتز عباسي. سرانجام در ايام خلافت معتزبالله عباسي به دستور اين خليفه نابكار و جنايت كار آن حضرت را با زهر مسموم و به شهادت رسانيدند. از عمر شريف امام هادي علیه‌السلام در هنگام شهادتش تنها 42 يا 41 و يا 40 سال گذشته بود.
گرچه در سال شهادتش، همگان اتفاق دارند كه در سال 254 قمري بود، ولي در روز و ماه شهادت جانگدازش اتفاقي ميان مورخان و سيره‌نگاران نيست. اكثر مورخان و سيره‌نگاران شيعه آن را سوم رجب دانسته[۳] ولي برخي از علماي شيعه و بسياري از اهل سنت آن را 27 و يا 25 جمادی الثانی مي‌دانند.[۴]
به هر روي پس از شهادت امام هادي علیه‌السلام يادگار سليل امامت، حضرت امام حسن عسکری علیه‌السلام بدن مطهر پدر را غسل و كفن نمود و بر وي نماز گزارد. آنگاه اهالي سامرا كه جملگي در عزا و ماتم آن حضرت بودند، بدن شريف وي را به خيابان بزرگ شهر معروف به "شارع ابي‌احمد" تشييع و بر وي نماز گزاردند و سپس به خانه‌اش برگردانده و در همان جا مدفون نمودند.
هم اكنون در حرم مطهر اين امام همام، غير از قبر شريف وي قبر مطهر فرزندش امام حسن عسكري علیه‌السلام و قبر حكيمه خاتون دختر امام جواد علیه‌السلام و قبر نرگس خاتون همسر امام حسن عسكري علیه‌السلام و مادر ارجمند امام زمان، حضرت حجت بن الحسن علیه‌السلام قرار دارد و اين چهار قبر مطهر، مزار شيعيان و شيفتگان اهل بيت علیهمالسلام در اين شهر مقدس مي‌باشد.
1- منتهي الآمال (شیخ عباس قمی)، ج 2، ص 361.
2- همان، ص 384؛ المستجاد (علامه حلی)، ص 217.
3- همان دو؛ زندگاني چهارده معصوم علیهمالسلام، ترجمه اعلام الوري، ص 471؛ الارشاد (شيخ مفيد)، ص 635؛ وقايع الايام (شيخ عباس قمي)، ص 282؛ كشف الغمه (علي بن عيسي اربلي)، ج 3، ص 229؛ تاج المواليد (علامه طبرسی)، ص 54.
4- تاريخ اليعقوبي، ج 2، ص 503؛ تاريخ الطبري، ج 7، ص 519
منبع: پایگاه دانشنامه اسلامی