نخستين حج حضرت ابراهيم و اسماعيل

هنگامي كه حضرت اسماعیل علیه‌السلام به سنين ميان‌سالي رسيد، خداوند متعال به حضرت ابراهیم علیه‌السلام فرمان داد كه بار ديگر از شام به مكه رود و با ياري اسماعيل علیه‌السلام خانه خدا را تجديدبنا كند.

حضرت ابراهيم علیه‌السلام عرض كرد: پروردگارا در چه مكاني آن را بنا كنيم؟ وحي شد، در همان مكاني كه پيش از تو حضرت آدم علیه‌السلام در آن قبه‌اي بنا نهاده بود.

آنگاه، جبرئيل مكان بيت‌الله را به ابراهيم علیه‌السلام نشان داد و براي وي، حدود و مساحت آن را معين نمود و پايه‌هاي آن را از بهشت آورد و همچنين سنگي كه از برف سفيدتر بود، خداوند متعال آن را از بهشت براي حضرت ابراهيم علیه‌السلام نازل كرد ولي پس از نصب بر ديوار كعبه و دست زدن مشركان و كافران بر آن، به رنگ سياه درآمد و به حجرالاسود معروف گرديد.

به هر حال حضرت اسماعيل علیه‌السلام از كوه "ذي طوي" سنگ مي‌آورد و حضرت ابراهيم علیه‌السلام ديوار خانه خدا را مي‌چيد. وي هنگامي كه ديوار را به مقدار نه ذراع از زمين بالا آورد، سنگ بهشتي را بر بدنه آن مكاني كه هم اكنون قرار دارد، نصب كرد. او براي كعبه دو در گذاشت. يكي به سمت شرق و ديگري به سمت غرب.

آن دو هنگامي كه كار ساخت كعبه را پايان آوردند، به زيارت آن پرداختند. جبرئيل امين در روز هشتم ذی الحجه، كه روز "ترويه" است بر آنان نازل شد و به ابراهيم گفت: يا ابراهيم! قم فار تو من الماء؛ اي ابراهيم! برخيز و براي خود آب تهيه كن. زيرا در مني و عرفات آب وجود ندارد. بدين لحاظ روز هشتم ذي الحجه روز "ترويه" ناميده شد.

آنگاه جبرئيل امين حضرت ابراهيم علیه‌السلام و فرزندش اسماعيل علیه‌السلام را به مني و عرفات راهنمايي كرد و اعمال حج را به آنان آموخت، همان طوري كه پيش از آن، به حضرت آدم علیه‌السلام آموخته بود.^[۱]

در قرآن كريم، آيات متعددي به اين ماجرا پرداخته و آن را از زواياي گوناگون تشريح نمود. از جمله، آيه‌هاي 125 تا 132 سوره بقره(2)، داستان ساخت كعبه بدست حضرت ابراهيم علیه‌السلام و فرزندش اسماعيل علیه‌السلام و درخواست‌هاي حضرت ابراهیم علیه‌السلام از محضر پروردگار متعال را بيان نمودند.

1- مجمع البيان فضل بن حسن طبرسي، ج 2-1، ص 39؛ بحارالانوار علامه مجلسي، ج 21، ص 99.

منبع: پایگاه دانشنامه اسلامی