قیام مختار بنابر روایتی (66 هجری قمری)
تاریخ وقوع: 14 ربیع الثانیدر اين روز مختار شاد كننده دلهاى شكسته اهل بيت (عليهم السلام ) با نداى ((يا لثارات الحسين )) در كوفه قيام كرد. مختار در سال اول هجرت در طائف به دنيا آمد و در سال 67 ه در كوفه به دست مصعب بن زبير به شهادت ريد. كنيه او ابواسحاق است . ابوعبيده ، پدرش از صحابه بزرگ بود كه در جنگ با فارس شهيد شد. بعد از پدر، دو برادرش حكم و جبير شهيد شدند.
مختار در هيجده ماه حكومتش ، هيجده هزار نفر از قاتلين سيد الشهداء (عليه السلام ) را به جهنم فرستاد. اين به غير از كسانى است كه به دست اصحاب و ياران او و ابراهيم بن مالك اشتر در بيرون كوفه و در كنار نهر خازر كشته شدند.
سعد عموى مختار از طرف امير المؤ منين و امام حسن (عليهم السلام ) والى مداين بود، و هر گاه جايى مى رفت مختار را به جاى خود مى گذاشت .
امير المؤ منين (عليه السلام ) به او خبر از فتح و ظفر دادند، و ميثم تمار در زندان كوفه او را بشارت داد.
در روز عيد قربان ابو محمد حكم بن مختار خدمت امام باقر (عليه السلام ) آمد. بعد از اينكه خود را معرفى كرد، امام باقر (عليه السلام ) را نزد خود خواند و او عرض كرد: آقاى من ، مردم درباره پدر من بسيار سخن مى گويند. به خدا قسم سخن درست كلام شماست و هر چه شما بفرماييد آن را قبول دارم . امام (عليه السلام ) فرمود: سبحان الله . پدرم خبر داد كه مهريه مادر من از پولى بود كه مختار آن را براى پدرم فرستاد. مختار خانه هاى خراب ما را آباد كرد، و دشمنان ما را به قتل رسانيد، و هر خونى كه از ما ريخته شد طلب نمود. آنگاه سه مرتبه فرمود: رحم الله اباك .
در كودكى ، امير المؤ منين (عليه السلام ) او را روى زانوى خويش مى نشاند و به او لطف و مرحمت مى فرمود. امام باقر (عليه السلام ) مى فرمايد: بخدا قسم پدرم مرا خبر داد كه مختار نزد فاطمه بنت امير المؤ منين (عليه السلام ) مى آمد، و آن مخدره براى او فرش پهن نموده پشتى برايش مى گذاشت . سپس فرمود: ((هر حقى كه ما نزد كسى داشتيم او مطالبه نمود قاتلین ما ر ا کشت و برای ما خونخواهی نمود )). (1)
در روايت ديگر مى فرمايد: ((هنگامى كه مختار سر نحس عبيد الله را براى امام زين العابدين (عليه السلام ) فرستاد، آن حضرت سر سفره بود و خوشحال شد و دعا فرمود)). (2)
بنا بر قول ديگرى قيام مختار در شب 14 ربيع الاول سال 66 ه (3)؛ و بنابر قولى 16 ربيع الثانى بوده است (4)
1- بحار الانوار: ج 45 ص343
2- اختیار معرفة الرجال ج1 ص341- بحارالانوار ج45 ص342 و..
3- مقتل الحسین ص326- بحارالانوارج45 ص386 و..
4- امالی شیخ طوسی ص240
منبع: تقویم شیعه