بیشتر بدانید
تاریخ وقوع:
زلزله دلخراش استانهاي گيلان و زنجان (1369ش)
وقوع زلزله در ايران امرى طبيعى و عادى است . تا آنجا كه در تاريخ ثبت شده است ، زلزله ، شهرهاى تبريز، نيشابور، رى ، شيراز، قزوين ، و مناطقى از استان گيلان را چندين بار ويران كرده است . در سى سال اخير نيز زلزله هاى دهشتناكى در بوئين زهرا، كاخك ، طبس ، لار، قير و كارزين فارس و در چند منطقه ديگر كشور روى داده است و نيز زلزله هايى كه در قسمت شرقى تركيه نزديك مرز ايران روى داده و زلزله سال 1988 جمهورى ارمنستان با 25 هزار كشته ، جملگى به ساختار زمين منطقه اى كه كشور ايران در آنجا جاى دارد مرتبط است .
جلوى وقوع زلزله را نمى توان گرفت اما مى توان با تدارك صحيح ، سازماندهى مناسب و آموزش مردم از تلفات انسانى كاست و خسارتهاى مادى را كاهش داد.
زمين لرزه شديدى ساعت سى دقيقه پس از نيمه شب پنجشنبه 31 خرداد 1369 در فاصله 200 كيلومترى شمال غربى تهران در منطقه رودبار استان گيلان و زنجان به وقوع پيوست . پايگاه زلزله شناسى مؤ سسه ژئوفيزيك دانشگاه تهران ، اين زمين لرزه را در ساعت 23 و 5 دقيقه و 29 ثانيه به وقت محلى ثبت كرد و قدرت آن را 9/5 ريشتر گزارش نمود. بعدا قدرت زلزله شمال و شمال غرب كشور، توسط مؤ سسه ژئوفيزيك تهران 3/7 ريشتر اعلام شد. آمريكاييها آن را 7/7 ريشتر اندازه گيرى كردند كه احتمالا به علت فاصله بسيار زياد متخصصان و محققان اندازه آن را بيش از 6 ريشتر مى دانند. حاصل اين زمين لرزه شديد كه مناطق شمال و شمال غربى ايران را لرزاند، كشته شدن بيش از پنجاه هزار نفر، بى خانمان شدن صدها هزار نفر و وارد آمدن ميلياردها ريال خسارت مالى بود.
آمريكاييها معتقدند كه چون سد سفيد رود پس از لايروبى ، سريعتر از حد معمول پر شده است ميليونها تن آب باعث شده كه ناگهان فشار مايعات درون درزهاى سنگها افزايش يابد و چنين حادثه اى پديد آيد. چينيها در مورد تاءثير سد روى زلزله تحقيقات زيادى كرده اند و تجربيات مفيدى دارند. و اظهار داشته اند كه در خيلى موارد نيز رابطه اى بين سد و زلزله ديده نشده است ؛ لذا با وجودى كه عامل فوق مى تواند در وقوع زمين لرزه مؤ ثر باشد اما عامل اصلى نيست . كارشناسان ديگر زلزله شناسى مى گويند نيرويى كه در طى زمان طولانى از طريق صفحه عربستان به پوسته ايران انتقال يافته است ، در محل حاشيه اين پوسته با صفحه آسيا - اروپا، ذخيره شده و سرانجام در گسلهاى منطقه آزاد شده است ، و چون گسل يا شكستگى براى سنگ ، يك نقطه ضعف محسوب مى شود، در نتيجه اين زلزله رخداده است . به هر حال تعيين دقيق عامل زلزله نياز به مطالعات فراوان دارد كه مربوط به متخصصان اين امر مى باشد.
پس لرزه ها: حدود 350 پس لرزه كوچك و بزرگ در فاصله 200 كيلومترى شمال غرب تهران از شب سه شنبه 5 تير تا ساعت 11 و 20 دقيقه صبح چهارشنبه 6 تير كه ناشى از زلزله مهيب هفته قبل بود از سوى ژئوفيزيك دانشگاه تهران ثبت شد.
پس لرزه هاى ثبت شده كه شدت آنها بالاى 4 ريشتر بود در شهرهاى رودبار، منجيل لوشان و رشت به وقوع پيوست .
بر مبناى آخرين گزارشات تلفات و ضايعات زمين لرزه گيلان بيش از 50 هزار نفر كشته و 60 هزار نفر مجروح و حدود نيم ميليون نفر بى خانمان بوده است . در اثر اين زلزله 31576 واحد مسكونى روستايى و هزاران خانه و مغازه در شهرهاى گيلان به طور كامل تخريب شد و مساجد، حسينيه ها، بقاع متبركه و اماكن عمومى بسيارى نيز در اين استان منهدم گرديد و يا شكافهاى غير قابل ترميم برداشت . همچنين در اين زلزله دهشتناك نزديك به يك ميليون راءس احشام نيز در روستاهاى گيلان و زنجان به زير آوار رفت.