مطالبی مختصر و خواندنی

قو على خدمتك جوارحى
هـفـتـه تـربيت بدنى همه ساله به منظور آشنايى جامعه با اهميت و اثرات كاربرد ورزش در زندگى فردى و اجتماعى ، اشاعه و توسعه و ترويج ورزش ‍ در خانه و خانواده و هدايت و ارشاد جامعه به ورزشهاى همگانى ، برگزار مى گردد.
در چـنـد دهـه اخـيـر گـسـتـرش شـهـر نـشـيـنـى و تـوسـعـه ، تـغـيـيـراتـى بـنـيـاديـن در شـيـوه زيـسـت مـحـيـطـى به وجود آورده است . اين امر باعث عدم تـعادل بين غذاى دريافتى و ميزان انرژى مصرف شده ، گرديده است كه نتيجه آن چيزى جز چاقى و بيمارى نمى باشد. امروزه بيماريهاى مزمن حتى در فـقـيـرتـريـن كـشـورهـا، دليـل عـمـده مـرگ زودرس بـزرگـسـالان شـده اسـت . شـيـوه زيـسـت كـم تـحـرك بـعـنـوان يـك عامل سببى ، عامل اصلى بيش از يك سوم مرگهاى ناشى از بيماريهاى كرونرى قلب ، سرطان كولون و ديابت شناخته شده است .
بـيـمـاريـهـاى قـلبـى و عـروقـى اوليـن عـامـل مـرگ و مـيـر در كـشـورهـاى صـنـعـتـى و در حـال تـوسـعـه بـه حـسـاب مـى آيـد. احـتـمـال مـرگ نـاشـى از بـيـمـاريـهـاى قـلبـى و عـروقـى در افـراد كـم تـحرك ، 2 الى 3 برابر، خونريزى داخـل مـغـز 4 بـرابـر و خـونـريـزى فـضـاى زيـر عـنـكـبـوتـيـه 3 بـرابـر بـيـشـتـر از افـراد خـيـلى فعال گزارش ‍ مى شود. عدم فعاليت جسمانى به اندازه بالا بودن سطح كلسترول خون و پرفشارى آن در بروز بيماريهاى قلبى و عروقى ، نقش دارد. فـعـاليـت فيزيكى از طريق كاهش ترى گليسريدها و كلسترول خون ابتلا به بيماريهاى قلبى و عروقى را كاهش مى دهد. ورزشهاى سبك مانند پـيـاده روى بـاعـث مـصـرف انـرژى شـده و سهم بسيار مهمى در كنترل وزن و كاهش چربى در بدن دارد. فعاليت فيزيكى سبك و منظم از طريق تقويت كاركردهاى ايمنى ، باعث افزايش سطح فعاليت سيستم ايمنى در بدن شده و در پيشگيرى از سرطان موثر مى باشد.
ورزش و فـعـاليـت فـيـزيكى نه تنها در سلامت جسمانى بلكه در سلامت روان نيز موثر است . مطالعات نشان مى دهد كه موارد افسردگى ، اضطراب و... در اثر فعاليت فيزيكى بهبود يافته و ورزش به عنوان يك عامل حمايتى در درمان بيماران روانى پذيرفته شده است .
فوايد فعاليت در كودكان
بـطـور كـلى اثـرات فـعـاليـت فـيـزيكى بر روى عوامل خطر بيماريهاى قلبى و عروقى در دوران كودكى همانند بزرگسالى است . از فعاليت هاى فيزيكى معمولا در درمان كودكان مبتلا به بيمارى آسم استفاده مى شود. ورزش و فعاليت فيزيكى براى دختران بيش از پسران مفيد است ، زيرا توان استخوان ها را براى ذخيره كردن كلسيم افزايش مى دهد. از اين رو بانوانى كه در دوران جوانى مقدار بيشترى كلسيم ذخيره مى كنند در سالهاى بعد، زمـانـى كـه كـلسـيـم شـروع بـه حـل شـدن مـى كـنـد، از آن اسـتـفـاده خـواهـنـد كـرد، در حـالى كـه دخـتـران كـمـتـر از پـسـران فـعـال هـسـتند. در منزل وجود تلويزيون و انواع وسايل بازى كامپيوترى ، بيشتر وقت كودكان را مى گيرد كه براى آنها خطرناك است . بررسى و تـحـقـيـقـات پـيـرامـون آسـيـبـهـا و خـطـرات سـلامـتـى انـسـان نـشـان مـى دهـد كـه سـبـك زنـدگـى و رفـتـار فـرد نـه تـنـهـا عامل بسيارى از مشكلات بهداشتى ، بلكه بعنوان يكى از راه حلهاى اساسى نيز محسوب مى شود. لذا سازمان جهانى بهداشت تغيير در رفتار و شيوه زنـدگـى را بـعنوان يكى از عوامل موثر در ارتقاى سلامت پيشنهاد مى كند. زندگى با شيوه رفتارهاى سالم از آغاز كودكى بايستى شروع شود تا بتوان از فوايد و اثرات آن در بزرگسالى بهره مند شد.
ورزش و فـعاليت جسمانى به همراه رژيم غذايى متعادل و مناسب ، عدم استعمال مشروبات الكلى و دخانيات ، انجام مراقبتهاى دوره اى ، در پيشگيرى از بـيماريها و رسيدن به بالاترين سطح سلامتى و بازدهى اقتصادى و اجتماعى نقش دارند. براى ارتقاى سلامتى و پيشگيرى از بيماريها، بايد به نكات زير توجه نمود.
1- آموزش بهداشت و افزايش آگاهى هاى عموم در زمينه اهميت ورزش .
2- ادغام برنامه آموزش ورزش با مراقبتهاى اوليه بهداشتى .
3- همگانى كردن ورزش .
4- گسترش امكانات ورزشى در مدارس ، اداره ها، محيطهاى نظامى و...
ورزش از ديدگاه اسلام
در اسلام ، توصيه هاى فراوانى راجع به ورزش و اهميت آن داريم .
پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم ) مسلمانان را به فراگيرى و انجام ورزشهاى شنا، تيراندازى و اسب دوانى تشويق فرموده و بعضا ترك اين اعمال را مورد نكوهش قرار داده اند و از جمله حقوق فرزندان بر والدين تعليم شنا و تيراندازى را نيز ذكر فرموده اند.
حق الولد على الوالد ان يعلمه الكتابه و السباحه و الرمايه و ان لايرزقه الا طيبا و ان يزوجه اذا بلغ
حـق فـرزنـد بـر پـدر ايـن اسـت كـه بـه او سـواد، شـنـا و تـيـرانـدازى يـاد بـدهـد و رزق و روزى او را حلال گرداند و هنگامى كه به بلوغ رسيد براى او همسر گزيند.
در ايـن حـديـث ، پـيـامـبـر (صلى الله عليه و آله و سلم ) تعليم سواد، شنا و تيراندازى را مورد تاءكيد قرار داده اند تا فرزندان همراه با رشد، از سلامت جسمانى هم برخوردار باشند.
در حديث ديگرى از پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم ) فرموده اند:
احب اللهو الى الله تعالى اجزاء الخيل و الرمى .
بهترين بازيها در پيشگاه خداوند اسب دوانى و تيراندازى است .
و در حـديـث ديـگـر به تيراندازى و سواركارى ترغيب و تشويق نموده اند و سرگرمى بوسيله هر چيزى را بيهوده دانسته ، مگر آنكه مردان با كمان خود تيراندازى كنند و يا اسب خود را تربيت نمايند و سواركارى كنند.
علموا ابناءكم السباحه و الرمايه
در اين حديث فرموده اند كه به فرزندان خويش شنا كردن و تير اندازى بياموزند.
لزوم توجه به امر ورزش و اهميت آن
مـوضـوع ورزش و اهـمـيت آن ، به دليل حاكميت ماشين در زندگى بشر، بيش ‍ از هر زمان ديگرى مورد توجه متخصصين امور ورزشى ، جامعه شناسان ، روانـشـنـاسان و حتى سياستمداران قرار گرفته است و هر كدام از اين گروهها به تناسب نياز و ميزان بهره بردارى ، در اين زمينه برنامه ريزى و سرمايه گذارى مى كنند.
از نظر سياسى ورزش شمشير دو لبه اى است كه هم مى تواند در جهت حل مشكلات و معضلات جوامع و نظامهاى حكومتى به كار گرفته شود و هم مى تواند دستاويزى عليه نظم روانى ، اجتماعى و ثبات نظامهاى سياسى و حكومتى باشد. به اين خاطر رژيم گذشته از ورزش در جهت گسترش فساد و بـى بـنـد و بـارى و بـى تـفـاوتـى نـسـل جوان نسبت به سياست و مسائل جامعه سود مى برد. پس از پيروزى انقلاب نيز گروه هاى ضد انقلاب ، ورزشـكـاران و مـحـافـل و مـجـامـع ورزشـى را مـورد تـوجـه قـرار داده و بـه انـحـاى گوناگون تلاش ‍ كردند تا ورزشكاران ، ورزش دوستان و دست اندركاران امور ورزشى را جذب نمايند.
تـهـاجـم و شـبيخون فرهنگى ، جوان بودن جمعيت كشور، كمبود محيطهاى تفريحى و سرگرميهاى سالم ، افزوده شدن ارزش جهانى ورزش ، پر شدن اوقـات فـراغـت جـوانـان بـوسـيـله وسـايـل ارتـبـاط جـمـعـى بـيـگـانـه (تـلويـزيـون ، مـاهـواره و...) و تـاثـيـرات متقابل سياست و ورزش در يكديگر، عواملى هستند كه ضرورت توجه بيشتر به امر ورزش و لزوم فرهنگسازى براى جوانان را مى طلبد.
امام (ره ) در خصوص ورزش ، توجه و تاءكيد بر معنويت و مسايل معنوى داشتند و همواره در كنار پرورش جسم ، تربيت و پرورش روح و احياى روحيه پهلوانى و خصلتهاى مربوط به آن را مد نظر قرار مى دادند. توصيه ايشان همواره پرورش و افزايش قدرت روحى از طريق ورزش بوده است و در ديدار با مسئولين تربيت بدنى در سال 1358 در مورد قهرمانى چنين فرمودند:
وقـتـى قـهـرمـانـهـا، قهرمانهاى اسلامى باشند پشتوانه يك ملت هستند، بازوى يك ملت هستند، آنها [رژيم شاه ] مى خواستند قهرمان باشد لكن قهرمان آريامهرى باشد.
بـا الهـام از فـرمـايـشـات امـام (ره ) در مـى يـابـيـم كـه قـهـرمـانـى فـى نـفـسـه مـطـرود و ضـد ارزش نـيـسـت ، امـا قـهـرمـانـى كـه حامل ارزشهاى معنوى و اسلامى باشد پسنديده و مورد تاييد است . از اين رو در جامعه اسلامى مى بايست قهرمانانى پرورش يابند كه نسبت به مردم و سرنوشت كشور و باورها و ارزشهاى دينى بى تفاوت نباشند.
الگو سازى در ورزش
امروزه كشورها به الگوسازى و اخلاق ورزشى توجه ويژه اى دارند و مراكز تصميم گيرى ، محروميتها و محدوديتهايى را براى ورزشكاران خاطى ، و تـشـويـقـات و امـتـيازاتى را براى بازيكنان با اخلاق و منظم در نظر مى گيرند. قوانين و مقررات بين المللى ورزشى نيز با گذشت زمان در جهت بـرقـرارى آرامـش و رعـايـت اخـلاق تـدويـن مـى شـود. بـه هـمين منظور جرايم و مجازاتهاى سختى براى ورزشكاران خاطى و طرفداران متخلف تيمهاى ورزشى اعمال مى شود.
به يقين رعايت مسايل ارزشى و اخلاقى در همه موارد از جمله در زمينه ورزش بسيار ضرورى است . لذا در ورزشهاى سنتى ما، نظير ورزش باستانى و كـشـتـى ، مـعـنـويـت و ارزشـهـاى اخـلاقـى بـيـش از ورزشـهـاى ديـگـر نـمـود پـيـدا مـى كـنـد. در هـمـيـن راسـتـا امـام راحل مى فرمايند:
به على (عليه السلام ) در تهذيب نفس و زهد و تقوا و ورزش اقتدا كنيد.
عـلى رغـم ايـن هـمـه تـاكـيـدات ، در حـال حـاضر تبليغات و جهت ورزش فعلى به سمت و سويى است كه حكايت از بى توجهى نسبت به اهميت موضوع الگـوسـازى در ورزش مـى كـنـد. غـالب مـربـيـان ، ورزشـكـاران و ورزش دوسـتـان در ايـن زمـيـنـه بـى بـرنـامـه هـسـتـنـد و مـسـئول مـشـخـصـى كـه در طـول حضور يك مربى ، ورزشكار و ورزش دوست ، او را زير نظر داشته باشد و ضمن انجام كارهاى تبليغى و فرهنگى و اسـتـفاده از الگوهاى مناسب در هر رشته ورزشى ، بهره بردارى لازم را از سرمايه گذارى در اين زمينه بنمايد وجود ندارد. بلكه به نظر مى رسد رونـدى مـعـكـوس حـاكـم بـر ايـن قـضـيـه اسـت . مـكـررا مـشـاهـده شـده كـه بـازيـكـنـانـى در سـطـح مـلى كـه حامل ارزشهاى اسلامى و انقلابى و ظاهرى مطلوب بوده اند به مرور زمان در اثر كم توجهى و ضعف برنامه توجيهى به سمت بى تفاوتى در زمينه اين ارزشهاى والا گرايش پيدا كرده اند.
از آنـجـا كـه شكل و قيافه ظاهرى و برخورد بازيكنان و مربيان سرشناس و نحوه رفتار آنان به ديگر ورزشكاران و تماشاگران سرايت مى كند، برخوردارى از اخلاق اسلامى و فعاليتهاى سياسى مذهبى ، ديگر ويژگيهايى است كه ورزشكار جامعه اسلامى ما بايد از آن برخوردار باشد.