وفات آیةالله «سیدمحمدرضا خراسانی» (1397 ق)
تاریخ وقوع: 29 رجبولادت
سید محمد رضا خراسانی فرزند سید جواد به سال ۱۳۱۱ ه.ق در میان خانواده ای صاحب فضل و تقوا، در اصفهان پای به عرصه گیتی نهاد.
خاندان
وی از خاندان سادات حسینی بود که در اواخر قرن دوازدهم هجری از زادگاه خود قائن به اصفهان مهاجرت کرد و به مدت دو قرن افراد این خاندان به عنوان چهره های برجسته علمی و حوزوی در اصفهان منشا خیر و برکت بوده و مردم اصفهان ارادت خاص به آنها داشتند.
از جمله آنها حاج سید یوسف قائنی خراسانی می باشد که به اتفاق پدر از قائن به اصفهان آمد و مشغول به تحصیل شد. وی امامت مسجد جارچی و حاجی رضا در بازار گلشن را داشت. سید یوسف در زمینه تالیف هم آثاری از خو به یادگار گذارده از جمله: حاشیه بر حاشیه ملا میرزا جان، حاشیه بر مدارک و الکوکب الضیاء می باشد. وی در ۲۴ ربیع الاول ۱۲۴۶ ه.ق در اصفهان وفات یافت و در تخت فولاد تکیه فاضلان به خاک سپرده شد.
تحصیلات
آقا سید محمد رضا فرزند سید یوسف از دگر چهره های برجسته خاندان خراسانی است که از شاگردان مورد توجه شیخ مرتضی انصاری و از دوستان نزدیک محقق رشتی و میرزای شیرازی بوده است. از این عالم بزرگوار کرامتی نقل شده مبنی بر اینکه چشمانش ضعیف می شود به حدی که در روز روشن خطوط دشت را نمی توانست بخواند تا اینکه مورد عنایت حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام قرار گرفته و شفا می یابد و پس از خوابی که از آن حضرت می بیند، بینایی اش به حدی می رسد که هنگام غروب آفتاب ریزترین نوشته ها را می خواند. فرزندان وی همه اهل علم و تقوی و از فضلای اصفهان بوده اند. از جمله آقا سید جواد پدر آیت الله خراسانی می باشد. وی به سال ۱۲۷۱ ه. ق در اصفهان متولد شد و به سال ۱۳۵۲ ه چشم از جهان فرو بست. آقا سید جواد هم مانند پدر بزرگوارش اهل علم و فضل بوده و امامت جماعت مسجد جارچی را می نمود از همین رو به جارچی مشهور بود. سید جواد از افرادی است که به دیدار امام عصر(عج) نائل آمد و بسیار مورد احترام و توجه مردم بوده از وی آثاری به یادگار مانده از جمله: رساله ای در تعبیر خواب، رساله در رویاهای صادقه و …
آیت الله خراسانی از صلب چنین خاندانی پدید آمد و با بهره مندی از محضر اساتید برجسته ای چون حاج میر محمد صادق خاتون آبادی، آقا سید ابوالقاسم دهکردی،… آیت الله سید محمد باقر درچه ای، آخوند کاشی و آخوند ملا عبدالکریم گزی، به درجه اجتهاد نائل آمد و یکی از چهره های برجسته علمی در اصفهان گردید که سالها ریاست حوزه علمیه اصفهان را بر عهده داشت.
این فقیه عالیقدر با نظم و متانت خاصی که داشت حوزه علمیه را به خوبی اداره می نمود و در زمان استبداد رضاخانی که حوزه های علمیه در مهجوریت و طلاب در محدودیت شدید بودند، دلسوزانه در حفظ ارزشهای حوزه ها و حمایت از طلاب می کوشید پس از سقوط رضا خان نقش موثری در احیاء حوزه علمیه اصفهان ایفا نمود.
مقام معظم رهبری در دیدار طلاب اصفهان در تاریخ ۸/۸/۸۰ در خصوص وضعیت حوزه اصفهان در زمان آیت الله خراسانی فرموده اند:
البته در زمان مرحوم آیت الله بروجردی که قم اوج تحصیلی پیدا کرد، همه حوزه های کشور به شوق حوزه قم در دل طلاب افتی پیدا کردند؛ اما همان وقت هم باز اصفهان مشغول بود. من خودم در سالهای ۳۷ و ۳۸ به اصفهان آمدم و دیدم که همین مدرسه چهار باغ، حداقل دو درس خارج گفته می شد، که من چند روزی در اصفهان ماندم و در این درسها شرکت کردم. مرحوم آسید محمد رضا خراسانی بود که در آن ایوان زیر گنبد مسجد چهارباغ درس می گفت؛ در ایوان روبه روی او هم عصرها مرحوم مفید درس می گفت.
زندگی شخصی و تدریس این عالم بزرگوار با نظم خاصی توام بود و همه جوانب را به خوبی اداره می نمود. بطوریکه قبل از ظهرها در مدرسه صدر بازار خارج تدریس می نمود و هنگام عصر در مدرسه چهار باغ به بحث.
خدمات اجتماعی
آیت الله خراسانی از جمله علمایی بود که در زمینه خدمات اجتماعی فعالیت قابل توجهی داشته از جمله:
- تعمیر مدرسه عربان(مدرسه آیت الله خادمی)
حکومت مستبدانه رضا خان موجب متروکه و مخروبه شدن بسیاری از حوزه ها و مدراس علمیه شده بود و مدرسه عربان هم از این قاعده مستثنی نبود که به همت آیت الله خراسانی به سال ۱۳۶۳ ه.ق تعمیر اساسی شد و جمعی از طلاب حوزه علمیه در آن ساکن شدند.
مرحوم جابربن انصاری در بیان این واقع سروده است:
ز آقا سید محمد رضا
خراسانی آن آیت مقتدا
بشد پایدار این اساس علوم
که ویران بد از جهل اهل خطا
بلی، سعی اشخاص همت بلند
کند تازه آثار علمی بنا
– تکمیل و نماسازی مدرسه صدر بازار و ایجاد کتابخانه
از دیگر اقدامات اجتماعی آیت الله خراسانی تاسیس کتابخانه صدر در تکمیل مدرسه صدر بازار بوده و در سال ۱۳۶۴ ه.ق زمین در ضلع غربی مدرسه صدر را برای ایجاد کتابخانه در نظر گرفت و ساختمانی دو طبقه با نمسازی و معماری جالب ایجاد گردید.
کتیبه با خط سفید بر زمینه کاشی لاجوردی بر سر در کتابخانه، ساخت بنا به دست آیت الله خراسانی را بیان کرده که در اهمیت علم و جایگاه و ارزش کتابخانه و تجلیل از آیت الله خراسانی می باشد. که عبارت است از:
بشنود جمله از پی تاریخ این بنا
کان هر دو یادگار ز طبع«سنا» بود
«از این کتابخانه بجو علم دین»بود.
بر گو«بنای علم ز سعی رضا بود.»
تالیفات
این فقیه بزرگوار در زمینه تالیف هم آثاری از خود به یادگار گذاشته از جمله: حاشیه بر فوائد شیخ انصاری و حاشیه بر مکاسب که نسخه خطی این آثار نزد خانواده وی می باشد و هنوز به چاپ نرسیده است.
وفات
این مجتهد عالیقدر پس از ۸۶ سال عمر سراسر تلاش و خدمت، در ۲۹ رجب سال ۱۳۹۷ ه.ق روی در نقاب خاک کشید و در تکیه فاضلان دارالفضل تخت فولاد در جوار قبر جدش سید یوسف، آرامش ابدی یافت، روانش شاد و راهش پر رهرو باد…