شرحی کوتاه

محمد بن ادريس شافعي پيشواي شافعي‌ها (يكي از چهار مذهب معروف اهل سنت) در سال 150 قمري به هنگام وفات ابوحنيفه (پيشواي حنفيان) ديده به جهان گشود. وي در حديث از مالك بن انس و ابن عيينه نقل روايت مي‌كرد^[۱] و شاگردان زيادي پرورانيد.

احمد بن حنبل (پيشواي حنبليان) كه خود شخصيتي معروف و صاحب رأي در فقه بود به هنگامي كه شافعي را در بغداد ديدار كرد، احترام ويژه‌اي برايش قائل شد و پياده در كنار مركب شافعي راه مي‌رفت و عزتش را گرامي مي‌داشت.^[۲]

شافعي معتقد بود كه اصل در احكام دين قرآن و سنت است و اگر اين دو موجود نبود، بايد بر اساس آن‌ها قياس كرد. وي درباره سنت مي‌گفت: هنگامي كه سلسله روايت يك سند به پيامبر صلی الله علیه و آله برسد و اسنادش صحيح باشد، همان سنت است. همچنين مي‌گفت: اجماع بيشتر از خبر واحد است و هر خبري كه صحيحا وارد شده باشد، بايد به ظاهرش عمل كرد و خبري كه منقطع باشد، قابل اعتنا نيست مگر خبر منقطعي كه ابن مسيب نقل كرده باشد.^[۳]

شافعي در پنجاه سالگي در مصر وفات يافت و در همان جا مدفون شد. تاريخ وفاتش، آخرين روز ماه رجب سال 204 قمري مي‌باشد.^[۴] وي با اين كه در كلام و فقه، سني مذهب بود در عين حال به اهل بيت پيامبر صلی الله علیه و آله علاقه وافر داشت و اين شعر منسوب به وي مي‌باشد: يا اهل بيت رسول الله، حبكم × فرض من الله في القرآن انزله كفاكم من عظيم القدر انكم × من لا يصلي عليكم لا صلاه له^[۵]

1- الثقات (ابن حبان)، ج 9، ص 30.

2- الكامل (عبدالله بن عدي)، ج 1، ص 117.

3- همان، ص 116.

4- همان، ص 117؛ وقايع الايام (شیخ عباس قمی)، ص 331.

5- وقايع الايام، ص 332.

منبع: پایگاه دانشنامه اسلامی