زندگینامه (2)

1. یکی از آنان شرف الدین ابوالقاسم علی نام داشت که پس از مرگ پدر به جای او وزیر بغداد شد و در حوادث آن دوره نام او به میان آمده است.^[۲۵]
2. فرزند دیگر او عزالدین ابوالفضل محمد، شاعر، نویسنده و دانشمند بود و اشعاری از او بر جای مانده است.^[۲۶] او ظاهراً اندکی پس از پدر درگذشت.^[۲۷]

• ابن علقمی وزیری کاردان، شایسته و در مملکت داری صاحب بصیرت بود. حتی برخی از مورخان اهل سنت که رفتار او را در واقعه تسخیر بغداد نکوهش کرده‌اند، از کفایت و کاردانی و آگاهی او در کشورداری به نیکی سخن گفته‌اند.^[۲۸]
• ابن علقمی عنصری ملایم و طرفدار مماشات با مغولان بود، چه با شناخت عینی که از نیروها و امیران و بزرگان دربار خلافت داشت، توانست پیش بینی کند که آنان توانایی مقابله با مهاجمان را ندارند. از این روی راه مسالمت در پیش گرفت و برای جلوگیری از خون ریزی بیشتر خلیفه را به مدارا با مغولان خواند. همین نظر باعث گردید که مورخان، رفتار او را برخاسته از اعتقاد وی به مذهب شیعه بدانند. از این رو پاره‌ای از آنان گفته‌اند که وزیر آهنگ آن داشته که با انقراض عباسیان، شاخه‌ای از علویان را به حکومت برساند.^[۲۹]
• برخی از نویسندگان چون منهاج^[۳۰] با عباراتی زننده از او یاد کرده‌اند،^[۳۱] اما کسانی چون ابن جوزی، که پیش از واقعه بغداد درگذشت، از او به نیکی سخن گفته‌اند.^[۳۲]
• مورخان شیعه وی را شخصیتی برجسته، متدین و نیکوکار خوانده‌اند. گذشته از آراء متفاوتی که مورخان درباره او گفته‌اند، نباید تردید داشت که ابن علقمی در مذهب شیعه تعصب می‌ورزید. چون به قدرت رسید، اقامه نماز جمعه را متوقف ساخت تا آنکه مدرسه‌ای برای شیعیان بنا کرد و مراسم نماز جمعه را در آنجا برپا داشت.^[۳۳]

• ابن علقمی از فاضلان عصر خود بود، شعر می‌سرود و در نگارش نثر عربی استاد بود. در خوشنویسی مهارت داشت و در تشویق عالمان کوشا بود. خود کتابخانه‌ای داشت که ۱۰ هزار جلد کتاب نفیس در آن نگهداری می‌شد.^[۳۴]
• ابن ابی الحدید، شارح معروف نهج البلاغه، و نیز برادرش از حمایت او برخوردار بودند. این دانشمند شرح نهج البلاغه را به نام وزیر آراست و هدیه‌هایی ارزشمند دریافت کرد.^[۳۵] اثر دیگری به نام سبع العلویات را نیز که حاوی قصایدی منظوم است به وزیر اهدا کرد.^[۳۶]
• رضی الدین حسن بن محمد صغانی دانشمند لغوی آن عصر دو کتاب مجمع البحرین و العباب الزاخر و اللباب الفاخر را به نام ابن علقمی ساخت.^[۳۷]

1. صفدی، ج۱، ص۱۸۵
2. ر.ک:ذهبی، ج۲۳، ص۳۶۲
3. خواندمیر، ص۹۹
4. بناکتی،ص ۷۳-۷۴
5. ابن طقطقی،ص ۴۵۵
6. ابن فوطی، ص۳۳-۳۵؛ صفدی، ج۱، ص۱۸۶؛ ابن شاکر، فوات الوفیات، ج۳، ص۲۵۴
7. ابن کثیر، ج۱۳، ص۲۱۲
8. هندوشاه، ص۳۵۵-۳۵۶
9. ابن جوزی، ج۸(۲)، ص۷۴۷؛ غسانی، ص۵۲۸؛ صفدی، ج۱، ص۱۸۵؛ ابن شاکر، فوات الوفیات، ج۳، ص۲۵۲
10. وصاف الحضرة، ص۱۵
11. منهاج، ج۲، ص۱۹۱؛ ذهبی، ج۲۳، ص۱۸۰؛ ابن خلدون، ج۵(۵)، ص۱۱۴۹؛ ابن تغری بردی، ج۷، ص۴۷-۴۸
12. وصاف الحضرة، ص۱۵؛ سبکی، ج۸، ص۲۶۳
13. رشیدالدین، ج۳، ص۵۴
14. جوینی، ج۳، ص۲۸۷؛ ابن فوطی، ص۳۲۶
15. رشیدالدین، ج۳، ص۴۷
16. ص ۱۶-۱۷؛ نیز ر.ک: منهاج، ص۱۹۱؛ مقریزی، ج۱(۲)، ص۴۱۲
17. دارالامان
18. ابن فوطی، ص۳۲۶، ۳۲۹-۳۳۰؛ رشیدالدین، ج۳، ص۵۸ -۵۹
19. جوینی، ج۳، ص۲۹۲؛ رشیدالدین، ج۳، ص۶۳؛ ابن خلدون، ج۵(۵)، ص۱۱۵۰
20. عزاوی، ج۱، ص۲۰۱
21. رشیدالدین، ۳/۶۴؛ غسّانی، ۶۴۱؛ اول جمادی الثانی
22. ابن طقطقی،ص ۴۵۸
23. هندوشاه،ص ۳۶۰
24. ابن کثیر، ۱۳/۲۱۳
25. رشیدالدین، ج۳، ص۶۲، ۶۴؛ ابن طقطقی، ص۴۵۶
26. غسانی، ص۵۷۴، ۵۸۲، ۵۹۴
27. ذهبی، ج۲۳، ص۳۶۲
28. ابن شاکر، فوات الوفیات، ج۳، ص۲۵۲
29. ابن شاکر، فوات الوفیات، ج۳، ص۲۵۲؛ ابن عماد، ج۵، ص۲۷۱-۲۷۲؛ ابن تغری بردی، ج۷، ص۴۷؛ سیوطی، ص۴۶۶
30. منهاج، ص۱۹۰ به بعد
31. ر.ک:وصاف الحضرة، ص۲۳
32. ابن جوزی، ج۸(۲)، ص۷۴۷
33. ذهبی، ج۲۳، ص۱۸۳
34. اقبال، ص۱۸۵
35. ابن ابی الحدید، ج۱، ص۳-۴؛ ابن طقطقی، ص۴۵۶؛ هندوشاه، ص۳۵۸-۳۵۹؛ آقابزرگ، ج۱۴، ص۱۵۸-۱۵۹
36. آقابزرگ، ج۱۲، ص۱۲۹
37. هندوشاه، ص۳۵۸؛ میمنی، ص۴۷-۴۹
38. عزاوی، ج۱، ص۲۶۲
39. هندوشاه، ص۳۵۹