روز جهانی کودک

در سال 1986در چنین روزی دو تن از دانش آموزان نه سالهٔ مدرسهٔ آتاتورک در نیویورک با نگارش نامه ای از همهٔ بچه های دنیا خواستند که با هم روزی را به صلح اختصاص دهند.

در پیام یکی از آنها آمده است: « بزرگترهای ما عقاید ثابتی دارند....آنها ما را دوست دارند چون بچه هایشان هستیم اما آیا انها می دانند که چه دنیایی برای ما بوجود می آورند. اگر کمترین اشتباهی در ماشین هسته ای رخ دهد ما هرگز شانسی برای رشد نخواهیم یافت. ما امکانی  برای رشد و پرورش می خواهیم.»

حقوق کودک در اسلام

قبل از ظهور اسلام، کودکان در وضعیت بسیار بدی به سر می بردند، از حقوق عادی محروم و دستخوش اراده پدرانشان بودند. اگر پدران می خواستند آنها را نگه می داشتند وگر نه، برای رهایی از نفقه و هزینهٔ زندگی آنها را می فروختند و یا می کشتند.

با آمدن اسلام، این عادت ناپسند مورد مقابله قرار گرفت و اسلام عالی ترین توجه را به کودکان نمود، آیاتی که درباره حقوق کودک در اسلام وجود دارد و روایات موجود، همه از اهمیت اسلام به کودکان و حقوق  ایشان حکایت می کند.

اسلام، پدران را از کشتن فرزندان به سبب ترس از کمبود هزینه منع کرد. چنانکه خداوند در قرآن کریم می فرماید: «فرزندان خود را از ترس کمی روزی نکشید، ما به شما و انها روزی می دهیم زیرا قتل آنها اشتباه و گناه بزرگی است؛»

 سوره نحل آیه60-61.

رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله وسلم می فرماید: « به کودکان خود محبت کنید و نسبت به آنها ترحم نمایید. وقتی به آنها وعده دادید، وفا کنید زیرا آنها جز اینکه روزی دهندهٔ خود می بینند تصور دیگری ندارند.»

تفصیل وسائل الشیعه 3/135 .

امام سجاد علیه السلام می فرماید:« ... حق فرزند تو این است که بدانی او از تو و پیوسته به تو در خیر و شر امر دنیاست و تو مسئول او از لحاظ نیک ادب کردن و راهنمایی به پروردگارش و کمک به طاعت او هستی. پس عمل تو درباره او، عمل کسی باشد که می داند احسان به او پاداش، و در مسامحه و بدی نسبت به او کیفر می بیند.»

همان

اسلام حتی  به والدین اجازهٔ کتک زدن کودکان را نداده است. امیر المومنین علی علیه السلام می فرماید: «حتی برای ادب کردن فرزندت او را نزن بلکه با او قهر کن و مراقب باش که زمان قهر طول نکشد.»

بحارالانوار 23/114.

نیازهای کودک

رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم به همه انسانها اعلام می کند، همانطور که پدران و مادران، حقوقی بر فرزندان دارند و فرزندان در صورت ترک آن حقوق عاق می شوند، فرزندان نیز حقوقی بر پدر و مادر دارند که « پدران و مادران در صورت رعایت نکردن ان  عاق فرزندان می گردند.»

محجة البیضاء،2/114

والدین، مسئول تأمین تمام نیازهای کودکان اعم از مادی و معنوی می باشندکه عبارتند از:

1) نیازمندیهای جسمانی کودک؛ نمو جسمانی کودک با فراهم ساختن وسائل مادی امکان پذیر است تا از این طریق نیازهای بدنی او اشباع شود. این رشد و نمو با تغذیه، بهداشت کافی، آب و هوا، مسکن، خواب، بازی و امثال آن به دست می آید.

2) تعلیم ورزش به کودک؛ حرکت و جنبش، اساس هر عمل غریزی و پایهٔ وظائف حیاتی است که زندگی شاداب و سلامت در گرو آن است. امام صادق علیه السلام می فرماید: « باید -بخصوص- هفت سال اول زندگی کودک آزادانه به بازی و جنبش های بدنی صرف شود.»

همان

حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرماید: « اگر کسی دارای طفل خردسالی بود باید با او در جنبش های کودکانه و حالت بچگانه همکاری و هماهنگی نماید.»

تفصیل وسائل الشیعه 3/315

آموختن و پرداختن به ورزش های شنا ، تیراندازی و سوار کاری نیز از ورزش های مهمی است که در احادیث بر آنها تأکید شده است.

نیازمندی های روحی

1) انتخاب نام زیبا؛ نخستین احسان و نیکی پدر به کودک انتخاب نام زیبا و خوشایند برای اوست و این از حقوق لازم کودکان می باشد.

2) احترام؛ پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله وسلم می فرماید: « به شخصیت فرزند خود ارج نهید و آداب و آیین های رفتار خوبش را نیکو و درست گردانید تا مشمول آمرزش خدا شوید.»

پیامبر به والدین امر کرده اند که به کودکان احترام بگذارند، چرا که بی توجهی و بی احترامی به انان باعث بروز مشکلات عاطفی زیادی در کودکان می گردد. همچنین در روایتی از رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم چنین امده است:« فرزندان خود را زیاد ببوسید، زیرا با هر بوسه، برای شما مقام و مرتبتی در بهشت فراهم می شود میان هر مقامی، پانصد سال است.»

محجة البیضاء 2/64.

با توجه به مطالب گفته شده، اسلام - دین انسان سازی- به اساس تربیتی انسانها از سنین کودکی ارزشی خاص می گزارد و به والدین توصیه می کند که به تمامی ابعاد وجودی کودک عنایت داشته باشند و انسانی وارسته و شایسته را تحویل جامعهٔ بشری بدهند.