وحدت حوزه و دانشگاه

و اعتصموا بحبل الله جميعا و لا تفرقوا
تـوصـيـه ايـن جـانـب آن اسـت كـه نـسل حاضر و آينده غفلت نكنند و دانشگاهيان و جوانان برومند عزيز هر چه بيشتر با روحانيان و طلاب علوم اسلامى پـيـونـد دوسـتـى و تـفـاهـم را مـحـكـمـتـر و اسـتـوارتـر سـازنـد و از نـقـشـه هـا و تـوطـئه هـاى دشـمـن غـدار غـافـل نـبـاشـنـد و بـه مـجرد اينكه فرد يا افرادى را ديدند كه با گفتار و رفتار خود در صدد است بذر نفاق بين آنان افكند، او را ارشاد و نصيحت نـمـايـنـد و اگـر تـاءثير نكرد، از او روگردان شوند و او را به انزوا كشانند و نگذارند توطئه ريشه دواند كه سر چشمه را به آسانى مى توان گرفت .
 

از وصيت نامه سياسى - الهى امام خمينى (ره )
 

تـاريـخ مـلت شريف ايران نشانگر آن است كه اين ملت در همه اعصار تاريخ ، دين باور و دين خواه و همواره در پى دين حق بوده است . بر همين اساس بـا شـنـيـدن آواى الهى دين مبين اسلام جزو اولين ملل بود كه با آغوش باز پذيراى دعوت پيامبر اسلام (صلى الله عليه و آله و سلم ) شد، تا آنجا كه آن روز به جستجوگر حقيقت در زمره صحابه خاص پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم ) قرار گرفته و به سلمان محمدى مفتخر مى گردد كه پيامبر فرمودند: سلمان منا اهل البيت .
مـلت ديـن باور ايران پس از رحلت پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم ) نيز به سبب همان روح حقيقت جويى پيرو و پشتيبان اسلام علوى شد و آنگاه نـيـز كـه امـام زمـان (عج ) بر اثر اقتضاى زمانه در پس پرده غيبت قرار گرفت ، بنا بر سفارش آن امام همام پيوندى ناگسستنى با عالمان روحانى حوزه فقه و ديانت برقرار و همواره خود را تحت ولايت و زعامت آنان قرار داد.
يـكـى از فـرازهاى تاريخى كه بيانگر همبستگى كامل روحانيت و ملت ايران است ، نهضت تنباكو مى باشد كه با فتواى يك عالم روحانى در تحريم تـنـبـاكـو بـه اوج خـود رسـيـد تـا دسـت دشـمـنـان مـلت و اسـلام از چـپـاولگـرى مـنـابـع و سـرمـايـه هـاى ايـن مـردم كـوتـاه گـردد. در عـيـن حـال ايـن اقـدام بـه استعمارگران فهماند كه روحانيت از جايگاه والايى در نزد ملت شريف ايران برخوردار است پيشتازى روحانيت در انقلاب مشروطه نيز گواه روشنى بر پيوند روحانيت و مردم است . بر همين اساس ، دشمنان اسلام بر آن شدند كه به شيوه هاى گوناگون ميان عالمان دينى و مردم فاصله و تفرقه ايجاد نمايند. عمده ترين ترفند استعمار در اين راه روى كار آوردن رضاخان ميرپنج بود.
رضـاخـان هـمـانـنـد آتـاتـورك در تركيه ماءموريت داشت كه در كشور دين زدايى كند و از ايران مسلمان جامعه اى لاييك به جهانيان عرضه نمايد و مى بايست نخست متوليان دين ، يعنى روحانيت را تضعيف كرده و از صحنه اجتماع و سياست خارج سازد و در كنار آن ، شعائر اسلامى را از بين ببرد. او در راسـتـاى مـاءموريتش تا توانست با روز سر نيزه روحانيت ، مسجد، اجتماعات مذهبى ، حجاب زنان مسلمان ، شعراى متعهد و نويسندگان را سركوب كرد، دانـشـگـاهـهـا و مـدارس را بـه سـبـك اروپـايى گسترش داد و كشور را از همه لحاظ به بيگانگان وابسته كرد. اين فرهنگ و تمدن رضاخانى در دوره پـسـرش بـه شـدت تـقـويت شد. پهلوى دوم از يكسو تلاش كرد تا برنامه هاى مذهبى و روحانيت را در حاشيه و انزوا قرار دهد و از سوى ديگر بر غربى كردن كشور و لاييك ساختن مراكز و نهادهاى فرهنگى و آموزشى بويژه دانشگاهها توجه ويژه اى داشت .
نتيجه اينكه ميان روحانى و دانشگاهى ، فاصله فرهنگى و عقيدتى بوجود آمد. اما ديرى نپاييد كه با كوشش روشنفكران متعهد حوزه و دانشگاه سنتها و ارزشـهـاى اصـيـل اسـلامـى دوبـاره احـيـا گـرديـد و گـرايـش بـه ديـن و تـعـهـد بـه آرمـانـهـا و شـعـائر اسـلامـى در مـيـان مـردم و تـحـصـيل كرده ها، بويژه جوانان دبيرستانى و دانشگاهى گسترش يافت و انقلاب اسلامى با پيشگامى دو قشر روحانى و دانشگاهى و اتحاد مردم در سايه رهبرى امام خمينى (ره ) به پيروزى رسيد.
اهـمـيـت نـقـش روحـانى و دانشگاهى در جامعه و انقلاب ما كمتر جاى بحث دارد.چون جاى ابهام و ترديد نيست كه اين دو قشر همواره در اين انقلاب نـقـش پـيـشـگـامـى خـود را حـفـظ كـرده و پـيـشـاپـيـش سـايـر نـيـروهـاى انـقـلابـى در جـهـت ايـفـاى مـسـئوليـتـهـاى خـطـيـر خـود وارد عمل شده اند.
دانش پژوهان حوزه ها و دانشگاهها جزء اقشار آگاه جامعه هستند كه حتى در اوج خفقان هويت انقلابى داشتند و از اين رو همواره مورد خشم و تعرض رژيم واقع مى شدند.
در حـوزه و دانـشـگـاه نـبـض جـامـعـه تـنـدتـر مـى زنـد و نـخـسـتـيـن عـلايـم نـاشـى از مـسـايـل و مـشـكـلات سـيـاسـى - اجـتـمـاعـى ، قـبـل از هـر جـاى ديـگـر در اينجا بروز و ظهور پيدا مى كند. تصادفى نيست كه نقاط اوج گيرى انقلاب اسلامى يا در حوزه و دانشگاه بود يا توسط تربيت يافتگان حوزه و دانشگاه به وجود آمد.
به خاطر اهميت نقش اين دو قشر در هدايت جامعه است كه وحدت ميان آنها همواره مد نظر بزرگانى چون امام (ره ) و مقام معظم رهبرى بوده و مى باشد، آن هم نه وحدتى زودگذر و تاكتيكى ، بلكه وحدتى پايدار و استراتژيك .
آنـچـه مـطـرح اسـت ايـن اسـت كـه مى بايست ميان حوزه و دانشگاه وحدتى فرامحيطى ايجاد شود. مهم اين است كه فرهنگ نوين حوزه در دانشگاه و فرهنگ جـديـد دانشگاه در حوزه باشد و انديشه هاى اين دو مكان با هم مبادله شوند. منظور از وحدت در اينجا اختلاط و امتزاج نيست ، بلكه به معناى يك گونه عـمـل كـردن و در يـك مـسـير قرار گرفتن است . تا وقتى اين تصور حاكم باشد كه حوزه و دانشگاه دو محيط علمى جدا از هم و در تعارض هستند، وحدت حاصل نخواهد شد. اگر فرهنگ و معرفت حاكم بر اين دو قشر معظم و دو مكان مقدس به نحوى تنظيم شد كه در يك مسير قدم بر داشتند، وحدت واقعى را به دست آورده ايم .
مقام معظم رهبرى در اين رابطه فرموده اند:
روز وحـدت حـوزه و دانـشـگـاه ، از يـادگـارهـاى ارزشـمـنـد امـام بـزرگـوار مـاسـت . ايـن مـسـئله هـم مـثـل هـمـه تـدابـيـر و تـصـميم هاى مهمى كه در راه جريان صحيح و اسلامى جامعه ما، آن حكيم عالى مقام و آن انسان والا و بصير مطرح كردند، يكى از بـركـات وجودى ايشان بوده و هست و انشاء الله خواهد بود... وحدت حوزه و دانشگاه كه امام به عنوان يك شعار مطرح كردند، اغلب از واقعيت تلخى در جـامـعـه ما و يا همه جوامع اسلامى منشاء مى گرفت كه آن واقعيت تلخ ، ساخته و پرداخته مستقيم و حساب شده دست استعمار بود. آن واقعيت اين بود كه وقتى استعمارگران ، نقشه هاى فتوحات سياسى و اقتصادى و اجتماعى و فرهنگى خود را طراحى مى كردند، به يك مانع عمده برخورد كردند و آن ، اعتقادات دينى ملتها بود.
... وحـدت حـوزه و دانـشـگـاه ، يـعـنـى وحـدت در هـدف . هـدف ايـن اسـت كـه هـمـه بـه سـمـت ايـجـاد يـك جـامـعـه اسـلامـى پـيـشـرفـتـه مـسـتـقـل ، جـامـعـه امـام ، جـامـعـه پـيـشـاهـنـگ ، جـامـعـه الگـو، مـلت شـاهـد - مـلتـى كـه مـردم دنـيـا بـا نـگـاه بـه او جـراءت پـيـدا كـنـنـد، تـا فـكـر تحول را در ذهن خودشان بگذرانند و در عملشان پياده كنند - حركت نمايند...